Joomla 1.7 NivoSlider developed by NewJoomlaTemplates in collaboration with best web hosting reviews and ratings.
Print

Lao Thừa Phủ - những ngày cuối cùng - Thái Lộc

Chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, phần lớn trong quần thể di tích khét tiếng sẽ bị xóa bỏ, dành chỗ cho những kiến trúc hiện đại…

Lao Thừa Phủ - những ngày cuối cùng

TTO - Bước qua cánh cửa có hai trụ cổng là hai quả bí do người Pháp để lại với ngụ ý “đã vào đây là bí đường ra”, PV báo Tuổi Trẻ có dịp ghi lại những hình ảnh nhà lao Thừa Phủ, Huế những ngày cuối cùng.

Khu nhà lao này được Công an Thừa Thiên - Huế bàn giao để xây dựng Bệnh viện Quốc tế Huế. Chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, phần lớn trong quần thể di tích khét tiếng sẽ bị xóa bỏ, dành chỗ cho những kiến trúc hiện đại…

Năm 1899, người Pháp lấy một phần khu đất trại thủy sư triều Nguyễn làm trại giam chính của phủ Thừa Thiên, cái tên Thừa Phủ bắt đầu từ đó. Dưới chính quyền thực dân Pháp đến chế độ Sài Gòn, tên Thừa Phủ trở nên khét tiếng là chốn “địa ngục trần gian”, nơi giam cầm, tra tấn dã man nhiều thế hệ người hoạt động cách mạng, thanh niên, trí thức yêu nước, trong đó có nhiều nhà cách mạng điển hình như đại tướng Nguyễn Chí Thanh, đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà thơ Tố Hữu…

Hai quả bí gắn ở cổng với ngụ ý “đã vào đây coi như bí đường ra”

Từ sau năm 1975, nhà lao Thừa Phủ tiếp tục trở thành trại tạm giam của tỉnh Bình Trị Thiên và của tỉnh Thừa Thiên - Huế đến nay.

Nhà thơ Võ Quê, tác giả bài thơ Thừa Phủ ơi, lòng ta hồng biển lửa nổi tiếng, cho biết từng vào nhà lao này trước khi bị đày ra Côn Đảo vào năm 1972. Ông nói: “Tôi cũng thấy xốn xang nhưng đồng thời cũng thấy mừng vì từ nay nhà lao sẽ trở thành bệnh viện và cũng giữ lại một phần thành di tích, một phương án hợp lý của tỉnh Thừa Thiên - Huế”.

Nữ thiếu tá Nguyễn Thị Tân Phúc, phó giám thị trại tạm giam Công an Thừa Thiên - Huế, trong ngày cuối cùng dời trại tâm sự: “Những ngày chuyển trại này tôi chợt nhớ nhiều những chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ vô danh, các anh, các chị, các cô, các chú, thậm chí các em nhỏ (cùng cha mẹ) bị giam cầm, tra tấn ở trại giam này. Chia tay cũng thấy thấy bùi ngùi”.

Nhà giam này đã gắn với thiếu tá Phúc suốt 15 năm qua với vai trò giám thị kể từ năm cô 20 tuổi. Và nhà giam này cũng từng là nơi giam giữ, tra tấn bà ngoại của cô…

Theo phương án bảo tồn di tích lao Thừa Phủ đang được lập bởi Bảo tàng Lịch sử cách mạng Thừa Thiên - Huế, ngoài phần lớn diện tích trong số 1,5ha lao Thừa Phủ giao cho Bệnh viện Quốc tế Huế, tỉnh sẽ dành một khoảnh đất gần 560m2 phía đường Lê Lai để giữ lại một vọng gác, một đoạn tường thành xưa, một số phòng giam và nhà giam nhà thơ Tố Hữu biến thành khu lưu niệm di tích, một địa chỉ giáo dục truyền thống cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau…

Cổng và tháp canh theo kiến trúc Pháp xưa còn nguyên vẹn
Bên trong một khu nhà giam chung
Nhà giam số 9, nơi từng giam giữ nhà thơ Tố Hữu
Khu biệt giam đối với loại tội phạm nguy hiểm
Cổng nhà giam các nữ phạm nhân
Thiếu tá Nguyễn Thị Tân Phúc: "Đến trụ sở mới phấn khởi nhưng cũng rất cảm xúc, cũng thương cho nhà lao này"
Nhà thơ Võ Quê tần ngần với rất nhiều cảm xúc dạo bên trong lao Thừa Phủ. Ông cũng là một trong những nhân chứng trước rất nhiều tội ác của chế độ cũ tại trại giam này
Lao Thừa Phủ trong thời kỳ Mỹ chiếm đón

Bài và ảnh THÁI LỘC

Thừa Phủ ơi, lòng ta hồng biển lửa!

khi mùa đông rớt xuống vai người
chiếc lá vàng khô chết hồn vui
lòng em có đau ơi người tù thiếu nữ
manh áo nâu bùn

em ép mình đằng sau cánh cửa
những cánh cửa chua ngoa
giam hãm bóng chim hiền

giọt nước mắt em rưng rức từng đêm
ta biết em đang vo thành lửa bỏng
ngày em đến đây
ngờ nghệch vô cùng
tội tình gì
một sáng ven sông
lũ chúng bạo hành em
lưỡi lê ghìm đầu súng
mẹ rên xiết gào lên uất hận
con tôi! tội nghiệp con tôi
Hai ơi con đã đi rồi
vườn hoang cỏ cháy mẹ ngồi khóc con

từ đó không còn bay áo mỏng
trên quê hương hào khí ngất Trường Sơn
trong khám lạnh lòng càng cao căm phẫn
em lớn khôn theo chí căm hờn

em đang mơ ngày bứt xiềng bạo lực
đời hồn nhiên hoa bướm thong dong
sau cánh cửa nhà giam nụ cười thơm giấy mực
tiếng hát em về réo rắt dòng sông

ơi người tù thiếu nữ trưa nay
đang âm thầm quét lá khô rơi trên vỉa hè Lê Lợi
hồn em đau trong từng nhát chổi lạnh lùng
ta biết lòng em đang rực hồng biển lửa
chờ gió ngày bão lớn thổi bùng lên
Chí Hòa Tân Hiệp Côn Sơn
cuồng phong Thừa Phủ cuốn tan ngục tù
mắt em sáng nắng mùa thu
tình long lanh ý ngọc
em đang mơ ngày bạo quyền ngã gục
xác chúng phơi trên ngưỡng cửa đề lao
kiêu hùng tóc biếc bay cao
em tung nón rách
em gào tự do!

ngày mai trên những chuyến đò
có cô con gái học trò sang sông
áo bay thơm má em hồng
cờ vươn cao ngọn gió
Thừa Phủ ơi! Thừa Phủ ơi!
Lòng ta hồng biển lửa!

VÕ QUÊ

Và dưới đây là bài thơ Tâm tư trong tù - thơ Tố Hữu - cũng viết tại lao Thừa Phủ:

Tâm tư trong tù

Cô đơn thay là cảnh thân tù!
Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực
Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức
Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu!
Đây âm u đôi ánh lạt ban chiều
Len nhè nhẹ qua rào ô cửa nhỏ
Đây lạnh lẽo bốn tường vôi khắc khổ
Đây sàn lim, manh ván ghép sầm u...

Cô đơn thay là cảnh thân tù!
Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực
Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức
Ở kia vui sướng biết bao nhiêu!
Nghe chim reo trong gió mạnh lên triều
Nghe vội vã tiếng dơi chiều đập cánh
Nghe lạc ngựa rùng chân bên giếng lạnh
Dưới đường xa nghe tiếng guốc đi về...

Ôi! Hôm nay sao nhựa sống tràn trề
Trong những tiếng nghe chừng quen thuộc quá!
Nghe gió xối trên cành cây ngọn lá
Nghe mênh mang sức khỏe của trăm loài
Tôi mơ hồ nghe tất cả bên ngoài
Đang ríu rít giữa một trời rộng rãi
Đang hút mật của đời sây hoa trái
Hương tự do thơm ngát cả ngàn ngày...
Ôi! Bao nhiêu ảo tưởng của hồn ngây
Tôi phút bỗng như quên đời thê thảm
Ở ngoài kia... biết bao thân tù hãm
Đọa đầy trong những hố thẳm không cùng
Tôi chiều nay giam cấm hận trong lòng
Chỉ là một giữa loài người đau khổ
Tôi chỉ một con chim bé nhỏ
Vứt trong lồng con giữa một lồng to
Chuyển đời quay theo tiếng gọi tự do
Tôi chỉ một giữa muôn người chiến đấu
Vẫn đứng thẳng trên đường đầy lửa máu
Chân kiêu căng không thoái bộ bao giờ!
Tôi, hôm nay, dầu xa tạm ngọn cờ
Hồn tranh đấu vẫn còn thôi thúc não!
Nơi đày ải là Đắc Pao, Lao Bảo
Là Côn Lôn thế giới của ưu phiền?
Tôi sẽ cười như kẻ sẵn lòng tin
Giữ trinh bạch linh hồn trong bụi bẩn
Tôi chưa chết, nghĩa là chưa hết hận
Nghĩa là chưa hết nhục của muôn đời
Nghĩa là còn tranh đấu mãi không thôi
Còn trừ diệt cả một loài thú độc!

Có một tiếng còi xa trong gió rúc...

29-4-1939

TỐ HỮU

Nguồn: http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/Phong-su-Ky-su/399970/Lao-Thua-Phu---nhung-ngay-cuoi-cung.html

 Copyright © 2008 - 2013 Võ Quê All rights reserved.