NHẠC SĨ CHÂU KỲ THANH THOÁT TÌNH CA

Details

Published Date

Written by Võ Quê

Hits: 13696

Sáng tác đầu tay là bài "Trở về"...

NHẠC SĨ CHÂU KỲ

 THANH THOÁT TÌNH CA

 

Nhạc sĩ Châu Kỳ đã từ trần tại Thủ Đức lúc 1g sáng ngày 6/1/2008, hưởng thọ 86 tuổi. Thể theo nguyện vọng của nhạc sĩ Châu Kỳ lúc sinh thời, nhạc sĩ Châu Kỳ đã được gia đình đưa về an táng tại một khu lăng mộ xã Thủy Xuân, gần đàn Nam giao, thành phố Huế. Đến tiễn đưa nhạc sĩ về cõi vĩnh hằng, ngay tại huyệt mộ có sự hiện diện của đông đảo các nhạc hữu, người hâm mộ từ thành phố Hồ Chí Minh, lãnh đạo Hội LHVHNT Thừa Thiên Huế, Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tại Huế, Hội Âm Nhạc TT Huế, Đài Phát Thanh Truyền Hình TT Huế (TRT) cùng công chúng Huế - những người vốn yêu quý các ca khúc về Huế của ông.

Theo Dactrung.net, tiểu sử tóm tắt của ông như sau:“Châu Kỳ là tên thật của nhạc sĩ Châu Kỳ. Ông sinh ngày 5 tháng 11 năm 1923 tại Dưỡng Mong, Thừa Thiên Huế. Xuất thân từ một gia đình mà anh chị em đều sống với nền cổ ca Huế, Châu Kỳ có một số vốn âm nhạc cổ thật phong phú của miền Trung. Ưu điểm thứ hai là Châu Kỳ có dịp may được gặp một sư huynh nhạc sĩ đại tài hướng dẫn về nhạc lý và sáng tác là sư huynh Pétrus Thiều nên Châu Kỳ tiến triển rất nhanh trong chiều hướng sáng tác và âm hưởng cổ nhạc miền Trung được thấy đây đó qua những ca khúc như "Khúc ly ca", "Từ giã kinh thành", "Mưa rơi"(Lời Ưng Lang),"Khi ánh trăng vàng lên khơi...”

Đặc biệt, đài RFA qua bài Thy Nga phỏng vấn Nhạc sĩ Châu Kỳ trong chuyến thăm Canada và Mỹ phát thanh ngày 17-7-2005, mô tả Châu Kỳ là “Vua Phổ Thơ.”“...Ngày 6 tháng Sáu năm nay với nhạc sĩ Châu Kỳ chắc cũng là "ngày dài nhất" vì đó là ngày mà ông lần đầu tiên đặt chân lên nước ngoài, một chuyến đi vượt những điều mong ước lâu nay của ông. Được Trung tâm Thúy Nga bảo trợ qua Canada để thâu hình trong chương trình Paris By Night 78. Rồi từ Toronto sang California bên Mỹ, ông bà Châu Kỳ có dịp thăm thân nhân, và gặp lại bạn hữu nghệ nghệ sĩ thời trước

Là một trong các nhạc sĩ kỳ cựu của làng âm nhạc Việt Nam, tới nay Châu Kỳ đã viết khoảng 200 nhạc bản gồm nhiều thể loại. Sáng tác đầu tay là bài "Trở về"...Sinh trưởng tại Thừa Thiên, Huế trong một gia đình nghệ nhân vì thế ngay từ khi còn nhỏ, Châu Kỳ đã thích ca hát.Trước khi trở thành nhạc sĩ, Châu Kỳ từng là ca sĩ. Ngoài ra, như nhạc sĩ Châu Kỳ vừa nói là vẫn sáng tác, sau 1975, ông còn có bài "Giọt đàn theo giọt lệ", "Bỏ phố lên rừng" , "Bóng mát Tân Quy" phổ thơ Kiên Giang…Ông có tiếng là "Vua phổ thơ" vì đã soạn rất nhiều bài theo ý thơ từ Tố Như, Đinh Hùng cho đến những bài thơ của thân hữu.

Nhạc sĩ Châu Kỳ cho hay là gần đây, bộ Văn Hóa - Thông Tin đã cho phép phổ biến lại một số sáng tác trước 1975 của ông...Cảm xúc khi nghe mùa Thu chết, Châu Kỳ viết bài "Mùa thu còn đó" để khẳng định "rằng mùa Thu vẫn sống dài trên sông núi, Hồ thu xưa, trăng nghìn nước vẫn sáng ngời …" Julie hát bài này rất hay.Châu Kỳ thường viết chung với Hồ đình Phương như các bài "Con đường xưa em đi", "Đừng nói xa nhau", "Xin làm người tình cô đơn", "Tiếng hát dân Chàm", … "Nén hương yêu" thì viết với Duy Khánh. Bài "Mưa rơi" lời của Ưng Lang, "Chiều trên đồi thông" và "Người em Văn Khoa" lời Hoài Hương Tử, "Nhớ" thơ Tố Như…”

 

 

Tư Liệu

 

CUỘC TRÒ CHUYỆN VỚI NHẠC SĨ CHÂU KỲ

NHÂN ĐẦU NĂM ĐINH HỢI

 

 

Bà Kha Thị Đàng, phu nhân nhạc sĩ Châu Kỳ, cười thật tươi khi được hỏi chuyện chồng con. Bà bảo, lấy chồng nghệ sĩ, lại sinh đúng tuổi ...........Hợi (1923) nên ông ấy phởn phơ lắm, còn mình thì ......mệt đứt hơi. Tuy nhiên, sự mệt đứt hơi của bà đã được đền đáp xứng đáng: năm 2005 ông bà đã được bạn bè, con cái tổ chức kỷ niệm đám cưới vàng - nửa thế kỷ ở bên kia nửa vòng trái đất.

Năm 1955, cô nữ sinh áo tím trường Gia Long - Kha Thị Đàng - lên xe hoa với chàng nghệ sĩ lớn hơn mình 15 tuổi, đã gãy đổ chuyện tình duyên một lần. Trước quyết định ấy, "vọng tộc họ Kha" nổi tiếng ba thế hệ của xứ Sàigòn - Chợ Lớn cảnh báo: Lấy chồng nghệ sĩ...chỉ ở nhà thuê, ăn cơm quán, mau chán "cơm" nhà....Nhưng rồi thưong con gái út, ba mẹ cô cũng tổ chức một đám cưới đàng hoàng và là đám cưới đầu tiên trong giới nghệ sĩ lúc bấy giờ.

Bà Đàng kể: "18 tuổi lấy chồng, hành trang làm vợ, làm mẹ của tôi là chiếc áo dài của cô nữ sinh đã từng vượt qua 3000 thí sinh khác để được đứng vào 300 thí sinh đầu bảng đậu vào trường nữ Gia Long, mà vạt trước là bốn chữ công - ngôn - dung - hạnh được học ở trường, còn vạt sau là năm điều nhắc nhở của gia đình: nhân - nghĩa - lễ - trí - tín....cùng với hai bàn tay không và bắt đầu cuộc đời "lang bạt kỳ hồ" với lịch sinh hoạt đều đặn: Sáng ngủ. Trưa ăn sáng. Chiều ăn trưa. Tối đi hát. Khuya ăn chiều rồi chui vào cái nhà kho tồi tàn bỏ trống của một ngôi biệt thự để chờ vòng quay mới".

Tám mươi tư tuổi, nhạc sĩ Châu Kỳ đã dừng bước giang hồ nhưng ông vẫn giữ được nét hào hoa của một chàng lãng tử ôm đàn guitare nghêu ngao cùng trăng với gió ngày nào. Ông kể: "Tôi sinh ra từ làng quê nghèo của đất thần kinh. Muốn sang phố thị, phải qua một chuyến đò dọc. Cha tôi có bằng tú tài chữ nho, là thầy đồ nhưng cũng là bậc thầy ca cổ Huế. Tôi bỏ Quốc học Huế nửa chừng theo gánh hát của nguời chị ruột để bớt gánh nặng gia đình cho mẹ. Bão lụt năm Thìn, từ Hà Nội tôi quay về Huế, cũng là ngày mẹ tôi bị nước cuốn trôi..."

 

                                                                       

Đến đây, đôi mắt của người nghệ sĩ đa cảm chợt long lanh một ngấn lệ khô dưới tròng kính lão. Đôi mắt buồn xa xăm của ông như gác lên ngọn ngọc lan trước cửa rồi bật thành lời nho nhỏ ca khúc đầu tay của mình về kỷ niệm buồn này.: Thôn xưa ôi giờ đây nát tan/ Đò vắng không người sang/ Thôn xóm thêm điêu tàn/ Xa xa nghe tiếng chim kêu đàn/ Nghe suối reo bên ngàn/ Dường như oán như than...(Trở về).
Bà Đàng lặng lẽ đẩy ly nước trà về phía khách. Nụ cười bớt tươi nhưng đầy ắp tình yêu thương chồng. Dường như cảm xúc của bà cũng chùng lại theo tâm trạng của người bạn đời. Bất giác, bà lên tiếng: "Thực sự, tôi cũng quá khổ vì ổng. Nếu tôi không phải là tôi, có lẽ cũng chẳng có một "Thi đàn Kỳ Duyên" cho đến bây giờ. Những năm tháng đầu làm vợ, tôi cũng nghĩ mình sẽ thành một ca sĩ tài danh. Tôi đã học ký âm pháp, học thanh nhạc với thầy Marcel, người Pháp; cũng tham gia dự tuyển tài tử do đài phát thanh Pháp Á tổ chức...Nhưng càng sống trong nghiệp cầm ca, tôi càng ý thức được tâm hồn người nghệ sĩ, nhất là nghệ sĩ sáng tác, luôn phải biến đổi để có cảm hứng. Và, tôi đã buồn cho số phận, vì dầu sao tôi cũng là người đàn bà còn quá trẻ. Thậm chí, nhiều khi tôi cảm thấy hạnh phúc của mình quá ư mong manh. Có lúc, tôi từng tuyên bố: "Tôi không ràng buộc gì anh, chấp nhận dang dở, miễn dang dở ấy đừng xảy ra ở thành phố này - nơi mà cha mẹ, ông bà tôi đang sinh sống. Anh có thể ra đi, miễn là con để lại tôi nuôi".

Ông nhìn tôi cười. Nụ cười của một ông già vừa biết lỗi với vợ, lại vừa tự hào về sự hào hoa không phải ai cũng có ở mình. Ông thừa nhận: Chồng già vợ trẻ là tiên. Một trong những điều làm ông giữ kịp thăng bằng trong tình cảm vợ chồng chính là sự chín chắn và thấu hiểu chồng của vợ. Ông kể: "Tôi tuổi Hợi, bà ấy tuổi Dần, đẻ con gái đầu lòng tuổi Tỵ...đúng chóc "tứ hành xung"....Người quen khuyên bà ấy đem con để ở góc đường, họ ra mang về rồi tôi tới xin lại làm con ........nuôi để hóa giải sự xung khắc. Nhưng bà ấy bảo, mẹ nào làm được vậy. Thà chấp nhận cực khổ, nghèo đói để giữ con ruột của mình". Chín năm trời cực nhọc như vậy, nhưng chưa bao giờ gia đình vợ biết tôi nghèo.

Khi vợ tôi sinh đứa con thứ hai, không có tiền phải nằm phòng sinh hạng ba. Nghe bố sẽ vào thăm, để giấu nghèo, vợ tôi đã bảo tôi ra hãng đĩa Việt Nam, bán trước hai tựa bài nhạc lấy tiền chuyển sang phòng hạng nhất mà nằm. Bố đến, thấy xúc động, đưa cho hai vợ chồng 2000 đồng, đặt tên cho thằng cháu nội là Tài. Một điều may mắn chưa bao giờ có tiền lệ trong gia đình. Có lẽ trời thương, nên sau sự kiện đó vợ chồng tôi phất lên. Không chỉ mua được nhà mà hãng đĩa nhạc còn mang cả chiếc xe hơi đến tận nhà để được độc quyền phát hành các nhạc phẩm của tôi sau bài Sao chưa thấy hồi âm.

Đó cũng là thời điểm tôi đứng bên bờ vực thẳm của nguy cơ đổ vỡ gia đình. Bản năng hưởng thụ ngày càng thể hiện rõ nơi con người ông ấy. Những canh rượu, bạn thơ, ban nhạc nối nhau suốt ngày đêm. Xài tiền như nước. Ông ấy càng huy hoàng, tôi càng thu mình lại để lo cho hai con. Tôi không thường xuyên xuất hiện bên ông ấy nơi đông người, cũng không làm cho ông ấy mất hứng sáng tác những bài hát lãng mạn như ông ấy muốn. Bề ngoài, tôi luôn thể hiện sự tự hào, thể hiện nghị lực của một người "có học", nên những bóng hồng lởn vởn quanh ông ấy không đáng để mình bận tâm, nhưng tận sâu thẳm của tâm hồn, tôi vẫn là người đàn bà với nỗi buồn ray rứt thâu đêm...Tôi quyết định tự thân vận động: xin vào làm ở nhà máy giấy Cogivina (nhà máy giấy Tân Mai bây giờ). Tiền ông ấy, mặc sức ông ấy xài, chỉ về nhà để ăn khuya và ngủ. Nhưng được một điều, dù về khuya thế nào bao giờ ông ấy cũng mang về một món ăn ngon cho vợ con".
Bà lên lầu mang xuống cho chúng tôi xem bộ sưu tập 185 bài hát do ông sáng tác với những dòng giới thiệu hoàn cảnh ra đời của từng bài do chính tay bà viết. Tôi nhận ra một loạt các bài hát rất quen thuộc với rất nhiều người: Huế xưa, Hương Giang còn tôi chờ, Thương về miền Trung, Nén hương yêu...... Rồi bà chỉ cho tôi xem ca khúc Giọt lệ đài trang mà bà đã gợi ý cho chồng sáng tác, để kỷ niệm một chuyện tình khó quên của chồng vớí người con gái tên Sum - là lá ngọc cành vàng ở miền cát trắng thùy dương. Bà bảo, phận đàn bà với nhau, bà hiểu được tình yêu của Sum đối với chồng mình. Nhưng, cách bà nói cũng khiến nhiều người hiểu thêm rằng, đó cũng là một nghệ thuật giữ một người chồng nghệ sĩ hơn 50 năm qua của một người vợ có hiểu biết.

 

 

Mời các bạn nghe ca khúc

HUẾ XƯA - Châu Kỳ

Hà Diệp & Hoài Phương trình bày

http://www.nhaccuatui.com/nghe?M=fSYJGvjM7f

 

 

 

 

 * Nguồn: Nguyễn Thiện (báo Phụ Nữ tân niên)