NGHỆ SĨ ÁI HOA GIỌNG CHẦU VĂN GỌI HỒN ĐÀN

Details

Published Date

Written by Võ Quê

Hits: 8683

"Ái Hoa non tuổi cao tài..."

 

NGHỆ SĨ ÁI HOA

GIỌNG CHẦU VĂN GỌI HỒN ĐÀN

 

Trong nghệ thuật diễn xướng đàn và hát dân ca, Ca Huế, mỗi nghệ nhân, nghệ sĩ thường có những sở trường, sở đoản khác nhau. Với nghệ sĩ Ái Hoa (ảnh), giới thưởng ngoạn loại hình âm nhạc truyền thống dân gian Huế ghi nhận nét độc đáo, "không giống ai" về một chất giọng trầm ấm truyền cảm; về một chất giọng trầm ấm truyền cảm; một ngón nguyệt cầm điệu nghệ khi Ái Hoa biểu diễn tiết mục chầu văn, một loại hình âm nhạc tín ngưỡng dân gian độc đáo.

Xuất thân từ một gia đình nghèo ở làng Hiền Lương, Phong Hiền, Phong Điền, thuở ấu thời Ái Hoa đã trải qua những ngày gian khổ. Không được may mắn như một số cô gái làng khác, được học hành đến nơi đến chốn, Ái Hoa ngày ngày gánh nông cụ đi bán dạo ở các làng lân cận. Có khi phải gánh hà ra tận các cánh đồng xa trong những ngày mùa để bán cuốc, liềm, bán hái. Bù lại cho cái vất vả ban ngày, ban đêm Ái Hoa theo người cha và anh vốn giỏi đàn và hát Chầu văn đến các nơi có lễ lượt để xem. Từ xem chơi, Ái Hoa mê luôn điệu hát cung đàn, rồi từ đó trở thành người đàn và hát chầu văn "thứ thiệt".

Càng vào cuộc, hồn âm nhạc tín ngưỡng dân gian càng nhập vào lòng, vào chất giọng Ái Hoa những giai điệu quê nhà. Mỗi lần nhìn, mỗi lần nghe Ái Hoa hát chầu văn, khán giả có cảm giác Ái Hoa như vượt lên các thật giữa đời. Nội dung bài hát chầu văn, tiếng đàn nguyệt khi nỉ non, khi dạt dào, sôi nổi như đưa Ái Hoa vào một cõi thượng thiên nào đó, và chính sự diễn xuất có thần ấy mà Ái Hoa tạo được nhiều ấn tượng tốt đẹp, những cảm xúc chân thành, sâu lắng cho người nghe. Đã có một sự đồng cảm giữa âm nhạc, giữa người biểu diễn, giữa người nghe cùng với thiên nhiên sông nước, gió trăng. Soạn giả Ca Huế Thanh Tùng đã không tiếc lời ca ngợi Ái Hoa :

"Ái Hoa non tuổi cao tài

Tay đàn miệng hát rõ mười phần hay ..."

(Điểm mặt tài hoa-Lời chầu văn-Thanh Tùng)

Năm 1976, trong một lần hội diễn văn nghệ quần chúng khi Ái Hoa, một thành viên trong đội văn nghệ xung kích Huyện Hương điền lần đầu tiên xuất hiện trên sân khấu Nhà hát Hưng Đạo biểu diễn điệu chầu văn "Hương Điền quê em" Ái Hoa đã chiếm lĩnh được tình cảm của Hội Đồng Giám Khảo, của khán giả từ nhiều huyện và thành phố Huế về tham gia hội diễn. Lần ra mắt này đánh dấu sự đổi đời của một Ái Hoa từ nghiệp dư sang chuyên nghiệp. Ngay sau hội diễn này, Ái Hoa được tuyển vào biên chế Phòng Văn Hóa Thông Tin thành phố Huế cho đến ngày nay.

 

Nghệ sĩ Ái Hoa (người ngồi bên cạnh Thái Hùng - đàn nguyệt)

Chơn chất trong cuộc sống, say mê trong nghệ thuật, mẩn cán trong công việc Ái Hoa đã vượt lên những khó khăn của đời sống riêng tư. Ái Hoa đã một mình lặng lẽ nuôi dạy hia con ăn học. Một trai đã tốt nghiệp Trường Đại học Khoa học Huế, một gái là sinh viên Trường Đại học nghệ thuật Huế và tối tối cũng theo mẹ xuống thuyền Sông Hương biểu diễn Ca Huế, tạo nên nét đẹp riêng của một gia đình có truyền thống âm nhạc dân tộc.

Cung bậc réo rắt của điệu chầu văn ngón nguyệt cầm do Ái Hoa thể hiện không chỉ vọng âm trong khoang thuyền Huế, trên các sân khấu ở tỉnh nhà, trong nước mà đã tiếp cận với bên ngoài tổ quốc. Tháng 7 năm 1995, Ái Hoa đã cùng Câu lạc bộ Ca Huế biểu diễn thành công tại Boston, Newyork, Washington DC, New Haven (Hoa Kỳ), năm 1996 tại Hồng Kông và ba chuyến biểu diễn tại Lào đạt hiệu quả cao, chiếm được sự tán thưởng nồng nhiệt của khán giả quốc tế.

Sở trường của Ái Hoa là biểu diễn tốt các làn điệu đài, phú (phú xấp, phú dựng), nhị tự, tống quân, điệu Tàu, thài ... Sự chuyển tiếp các làn điệu rất nhuần nhuyển; cách luyến láy thuần thục tùy theo nội dung, hình thức thể hiện của lời văn. Đáng chú ý hơn nữa về Ái Hoa là có biệt tài học thuộc lời rất nhanh những sáng tác mới. Soạn giả vừa đưa bài hôm nay thì hôm sau, Ái Hoa đã có thể diễn xuất ngay không hề vấp váp. Bằng tư chất cần cù, chịu khó cộng với trí nhớ giỏi, Ái Hoa đã giữ cho mình rất nhiều bài ca xưa và nay, đây là đặc điểm đáng quí ở Ái Hoa mà không phải diễn viên, nghệ sĩ nào cũng đạt được.

Thành tích đáng kể của Ái Hoa là trong quá trình biểu diễn các làn điệu chầu văn, vè, ca Huế Ái Hoa đã được Bộ Văn Hóa Thông Tin tặng Huy chương Vì sự nghiệp văn hóa và được tặng trên 10 huy chương vàng qua các hội diễn Đàn và hát dân ca trong nước. Hy vọng và tin tưởng thành tích của nghệ sĩ Ái Hoa không dừng lại ở đây, con đường nghệ thuật của Ái Hoa còn dài, còn rộng mở, chúng ta mong và chờ đợi những mùa gặt mới của nghệ sĩ Ái Hoa để mãi mãi dòng Hương còn ngân lên âm hưởng "điệu Chầu văn gọi hồn đàn" độc đáo, đặc sắc của xứ Huế.