NHỮNG CON CHIM TRỐN TUYẾT

Anh ngược chiều những con chim xứ lạnh

Đi về phía trái tim

Ấm nồng Tổ quốc

Những sông Đuống, sông Hồng chảy qua bài học.

Những hoa đào thao thức mầm xuân

Gác Khuê Văn và Lăng Bác

Bài thơ ai tạc đến xanh ngần !

Mai anh giã từ Quảng Trị

Đêm nghe trời đổ mưa

Xin chia tay em nhé

Hỡi em hiền ngoan xưa !

Anh ngược chiều những con chim trốn tuyết

Lòng rất xanh xanh đến không ngờ !

Mặt trời đỏ - vừng dương soi phía trước

Để bây giờ không thấy lạnh đâu em ...

1994

CUỐI NĂM Ở SÔNG HỒNG

 

Đi qua đất nước một vòng

Cuối năm mình gặp sông Hồng trên tay

Niềm mơ từ bấy đến nay

Đỏ dòng cảm xúc, chân mày chung chiêng.

KÝ ỨC THANH XUÂN

Đất đã có từ lâu

Còn người thì rất trẻ

Thanh Xuân rất thanh xuân

Em dịu dàng nói thế !

Mùa xuân như về sớm

Từ buổi sớm mai này

Về đâu hoa đào cũ

Còn chào gió đông nay

Anh một lần qua phố

Lãng quên tình đắm say

Thượng Đình em còn nhớ

Hoa sữa nào quanh đây !

Anh về với vầng trăng

Đọc thơ tình năm tháng

Này em, hát lời rằng :

Tình ai còn sâu lắng ...

Hà Nội, 29/10/1997

GỬI BÚP -BÊ VÔ CẢM

 

Em " búp - bê vô cảm "

Anh yêu đến cháy lòng

Em góc trời tím biếc

Cánh diều anh thầm mong .

 

Nụ hôn đầu ngày ấy

Làm sao quên bây giờ !

Đôi mắt tròn lúng liếng

Đi theo về trong mơ .

 

Chiều qua ngõ nhà em

Hoa mai thêm lần nở

Biết người đi hay ở ?!

Hóa ra giếng trăng vàng ...

 

Em - " búp - bê vô cảm "

Thương nhau ta tìm về .

 

NGÀY EM HAI MỐT TUỔI

Ngày em hai mốt tuổi

Người trồng cây si đứng vệ đường

Áo trắng tung bay chiều ngược gió

Đôi mắt vô tình thương đến là thương !

 

Ngày em hai mốt tuổi

Bạch lạp thắp hồng ước mơ xanh

Anh đến rồi đi đời trai rong ruổi

Em có hay đâu ngọn gió tình !

 

Ngày em hai mốt tuổi

Có còn không " cô bé vô tư " !

Giáo án, sân trường, chiến trường, người lính

Hành khúc nào tím biếc những phong thư

Ngày em hai mốt tuổi

Ngày em hai mốt tuổi ...

.

03/10/1997

HOA DÃ THẢO

 

Lâu rồi ba chơi cây cảnh

Khôn nguôi cỏ nội hương đồng

Ông bà tấc lòng canh cánh

Đồng làng đất ải nắng nôi !

 

Bao giờ con nghe Đất thở

Ướm phèn gan nóng bàn chân

Nhớ về đời ba một thuở

Tình quê xa hóa như gần

 

Ba nhớ màu hoa dã thảo

Nhẹ nhàng, đôn hậu, thủy chung

Hoa mọc từ trong ruột đất

Một đời sắc nét bao dung.

 

Như Đất, như Người làng vậy

Ba đi còn nhớ quay về

Cây - cảnh - đời - ba - chật - hẹp

Mai cùng dã thảo rong sang ..

.

MÌNH SẼ ĐI NƠI KHÁC

 

" Chiếu dời đô " gửi các con

 

Giã ngôi nhà ven sông

Mình sẽ đi nơi khác

Giã cây đào đã đi vào trang văn

ngày con thi toàn quốc

Có thể vui hoặc có thể buồn

 

Những cánh chuồn mỏng tang trên bờ rào con gặp

Những dế mèn, dế trũi phiêu lưu

Cánh đồng tuổi thơ con chẳng biết hận cừu

Mình sẽ đi nơi khác !

 

Con sẽ đến với mái trường xanh mát

Những hàng cây rộn tiếng chim ca

Và đi trên con đường nhựa lát

Nhớ đừng quên đường cấp phối quê nhà ...

 

15/04/1994

 

TA CÓ NHỮNG NGÀY

 

Ta có một ngày

Sáng thế

Một ngày

Nhưng nhức thế gian !

Một ngày

Mặt đất nghiêng

Một ngày thế giới phẳng

Chiếu rượu không làm ta vui

Ta đi giữa trần đời!

Cơn nắng hạ

Khát

Cháy bỏng

Có dấu chân người…

Ngày mưa đông

Có loài chim di trú

Vỗ cánh bay

Ta có những ngày

Nhiều ngày

như thế

Em ơi!

4h sáng 18.7.2008

.

ẤN TƯỢNG PRENN

 

Giữa thiên nhiên xanh, chen những màu áo len đủ kiểu

Prenn là phong cầm réo gọi tình yêu !

Làm người yêu phải sững sờ đến ngọn nguồn trời đất.

Prenn trong tôi cháy bỏng đến muôn chiều !

 

GỬI EM TRAI

 

Anh bên này Đông Trường Sơn

Thái Lan em đến xanh hơn mọi ngày

Nói gì trong buổi chia tay!

Hẹn ngày gặp lại chuốc say thơ nồng

 

Đông Hà,14h 26/6/2008

 

NHÌN VÔ TRONG HUẾ

 

Khuất nẻo lưng chiều đồng vọng
Ngàn năm mây trắng bay bay
Em có nhìn vô trong Huế
Một thời hoa bướm ngất say

Này em Thiên An, Bạch Mã
Sông Bồ ai tiễn ai đi
Để ai tim buồn hóa đá
Rằng thôi biết nói những gì !

Anh về trầm hương lá cỏ
Màu chiều như thể ca dao
Cùng em nhìn vô trong Huế
Ấm tình xuân biếc xanh cao.

ĐÊM ĐÀ LẠT

Đêm chùng xuống thung xanh
Một Đà Lạt mờ sương ảo ảnh
Ven Hồ Xuân Hương se lạnh
Bạn cùng tôi rong suốt bao ngày.

Tháp Vi- ba phản quang
Như Ép - phen của " Pa - ri thu nhỏ " *
Đêm Đà Lạt mới hình dung phố
Một trời hoa cao nguyên

Vó ngựa nào đưa tôi đến cùng em
Hương dạ lan cồn cào nhịp thở
Mai " Xa rồi em có nhớ ..." **
Đà Lạt ơi, đêm rộng đến vô cùng

NGHỊCH LÝ Ở CỬA ĐẠI

 

Con gái nói nhiều hơn con trai
Ở Cửa Đại một chiều như thế !
Cù lao Chàm bên xa, em lại rất gần
Sóng tung bờm ngực trẻ.
*
Con gái Việt chăm sóc làn da
Con gái Tây nằm phơi dưới nắng
Ở hàn đới nên da em trắng
Để cho anh nhiệt đới chết thèm!
*
Con còng gió đến gần em chửng lại
Nhìn vu vơ !
Ngồi trên xe, con trai lại nói nhiều hơn con gái
Trừ người làm thơ !?

 

KÝ ỨC 1982

 

Dăng mắc tơ trời

Không gian xanh Hoàng Yến

Ngày con ra đời

Vẹn nguyên thánh thiện !

 

Bài thơ ba viết tặng con .

Giờ thì con đã đọc

Áo sinh viên và trường đại học .

Ba mong con từ lâu .

 

Huế đằm sâu trong ba dòng Hương

Và kinh thành trầm mặc .

Huế lại về với con hôm nay có khác .

Ý tưởng ban mai .

 

Niềm vui ba rộng dài

Từ một chín tám hai .

Một mầm xanh đang lớn

10-2000

 

CHÙM THƠ VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH CỦA VÕ VĂN HOA

 

Võ Thị Như Mai

 

Một buổi sáng đẹp trời đi lạc vào vườn thơ của Võ Văn Hoa, tha thẩn một hồi đến quên cả lối ra, rồi tự bảo, nhẩn nha thêm tí nữa, thêm tí nữa, cho đến khi chạng vạng, mới giật mình quay về với thực tại. Khu vườn mênh mông đó đưa tôi qua nhiều tầng cảm xúc khác nhau, dẫn tôi đến những địa danh khác nhau trên cả nước và gặp được rất nhiều người, từ những em bé mới chào đời, đến các cô thôn nữ miệng cười chúm chím, các O, các mệ, các ôn, các chú, các nhà nho, nhà giáo, thầy thuốc và những người làm các ngành nghề khác nhau trên mọi miền tổ quốc. Tôi tìm lại mình qua những vùng đất ngày xưa tôi đã dừng chân ở một miền quê hương Quảng Trị nắng, gió, mưa, bão, lụt lội. Tôi thấy tôi đi qua làng An Thơ, nơi có con sông Ô Lâu, tôi thường đi theo chị đi đò từ sông Mỹ Chánh về ở lại chơi đến chiều lại lên. Tôi thấy tôi dạo chơi qua các đình làng, xem các bé con đánh bi dưới cây ngô đồng. Tôi thấy tôi qua Bến Đá, Cam Lộ, Khe Sanh, Diên Sanh, Hải Thành không theo một trật tự không gian hay thời gian nào cả. Ký ức bềnh bồng, mênh mông khiến tôi trở nên mộng mị, và có một khao khát mãnh liệt muốn trở về lại trên mảnh đất ấy, để hoà mình vào thiên nhiên, nói chuyện với những người dân bình dị, sống ở đó một thời gian chứ không phải chỉ dạo qua như một người khách du lịch. Tôi chưa từng biết ai viết nhiều, viết hay, cặn kẽ và bao quát về nhiều địa danh be bé trên mảnh đất Quảng Trị này như thế, có chăng là khi bạn tập hợp lại các bài viết của các tác giả khác nhau, may ra bạn có một cái nhìn tổng thể.

Đã có quá nhiều người viết về thơ của Võ Văn Hoa, có quá nhiều người họa thơ anh, ca ngợi vẻ đẹp trong thơ anh và phân tích thế giới thơ bao la của anh. Đặc biệt, thạc sĩ Bùi Như Hải đã có hai bài viết rất cặn kẽ, thấu đáo và ngùn ngụt cảm xúc về rất nhiều phương diện trong thơ Võ Văn Hoa qua hai bài “Ở Một Chân Trời Yêu Thương” và “Thế Giới Thơ Võ Văn Hoa”. Mọi người viết về anh với một lòng ngưỡng mộ và kính trọng sâu sắc, một Tri Âm Các bề thế, một nhà thơ giàu lòng nhân ái, một nhà quản lý giáo dục được mọi người xung quanh ngấm ngầm yêu thương, qúy mến và nể trọng. Với tôi, thơ Võ Văn Hoa có thể được ví như một cô gái nhu mì, hiền lành và duyên dáng. Cái đẹp trong cô không làm các chàng trai phải lòng ngay cái nhìn đầu tiên, nhưng một khi đã tiếp xúc, khó ai có thể quên cô được, bởi vì cô không những dễ thương, trẻ trung, đằm thắm mà còn rất sắc sảo, thông minh và hài hước.

Với thời gian hạn hẹp và với cảm nhận của một độc giả yêu thơ, hôm nay tôi xin giới thiệu với mọi người một phần thế giới thơ dịu dàng, sâu lắng dành cho gia đình của Võ Văn Hoa. Cùng cảm nhận với tôi nhé. Tôi cố ý không phân tích từng đoạn vì tôi có quan niệm rằng  đôi khi “phân tích là hũy hoại tính thống nhất”

 

 

Nhà thơ Võ Văn Hoa

 

1.

Vào một ngày hội Làng, nhà thơ nghĩ đến người mẹ dấu yêu của mình. Tác giả mượn Làng Văn để nói về mẹ. Mẹ cũng như các dì, các cô gái làng Văn nói chung, rất đẹp và nền nã. Đó là những cô gái đứng đắn, thùy mị, khiến bao chàng trai ngẩn ngơ, trong đó đặc biệt có một người, yêu đến “cháy lòng”. Qủa là một cái nhìn thật mỹ miều.

CON GÁI LÀNG VĂN

 

Mẹ ngày xưa chắc đẹp lắm

Con  gái  làng Văn đi lấy chồng

Có kẻ phong trần ngơ ngẩn tiếc

Từ đây vắng bóng một bông hồng.

Con lại về thăm quê ngoại ta

Hội làng vừa mới được mở ra

Các dì – con thấy đều xinh cả

Tuổi trẻ tình yêu đẹp mọi nhà

Con gái làng Văn bạn biết không ?

Đoan trang tính cách, má môi hồng …

Ruộng lúa, biền ngô … xanh tiếng hát

Ấm lòng bè bạn những chiều đông !

Hội làng khép lại… hẹn mùa trăng

Giã bạn bây giờ biết nói năng…

Con lại soi mình về thuở …bố

Cháy lòng bên mẹ cội làng Văn

 

2.

Người bố trong anh là một người thầy mẫu mực, đáng kính từ từng cử chỉ, từng lời khuyên răn. Nhờ bố, các con đã nên người, đã sống thực xứng đáng. Nhờ bố, con học được bài học làm người, giữ nếp đạo lý gia phong, giữ cái tâm trong sạch.

Bố – người thầy đầu tiên của con

Truyền dạy cho con những  Minh tâm Bửu giám …

Lên chút nữa , qua truông dài rú rậm

Bố dắt con mỗi sớm đến trường

Thời gian khó, nhà đong từng bữa gạo

Nếp gia phong từ mũi chỉ đường kim

Bố răn dạy học văn, học lễ

Để mai sau con mãi kiếm tìm
Con đã lớn : Lập ngôn, lập chí

Bố vui sao những đứa con mình

Củng cố đời con, đời bố hy sinh

Con thấy bố – người “trồng người”  hạnh phúc
Giờ sang tuổi tám mươi tai lãng, mắt mờ

Tâm vẫn sáng, nếp nhà xưa vẫn giữ

Ngày đi xa, con càng thêm hiểu bố

Bố mãi là người thầy trong trái tim con

 

3.

Một người rất quan trọng làm nên một Võ Văn Hoa toàn diện, đó là người bạn đời  của anh, người luôn thấp thoáng trong rất nhiều câu thơ rải rác khắp nơi của Võ Văn Hoa, tôi tìm thấy bóng dáng chị trong bài thơ anh post gần đây:

 

ĐÊM NÓI GÌ CÙNG TA

Tiễn em về phố xóm

Ánh đèn mãi lung linh
Để rồi đêm huyễn hoặc
Chất sâu nặng ân tình
Tố Nga con đã ngủ
Vương ông mãi thức hoài
Chú Thạch Sùng di trú
Chắt lưỡi hoài không thôi
Ban ngày công với việc
Ban đêm “tư” về ai  ?!
Trong suốt hành trình dài
Niềm thương nào khỏa lấp?

Đêm nói gì cùng ta
Giữa muôn ngàn sao sa

Tiễn em rời phố xóm
Chẳng thể nào cách xa
Điệp trùng mây – sóng – biển
Đêm nói gì cùng ta … !

 

4.

Nhắc đến Võ Văn Hoa thì mọi người không thể không nhắc đến người em trai cũng không kém phần tài hoa của anh, thạc sĩ, giảng viên CĐSP Quảng Trị, nhà thơ Võ Văn Luyến, người cho rằng “Tôi gieo chữ trên cánh đồng hạn hán, con chữ khô cong thành dấu hỏi quay về”. Hai anh em cùng nhau ngồi đàm đạo, khề khà về những ngày tháng cũ, cùng nói chuyện thơ văn, tất cả được khắc hoạ rất chi tiết qua bài “Lai Rai Cùng Chú Em Võ Văn Luyến”

 

LAI RAI CÙNG CHÚ EM VÕ VĂN LUYẾN

 

Ly này

Nhớ về tuổi thơ

Anh em ta trong mái ấm gia đình

Nghèo khó thương yêu!

*

Ly này

Nhớ ngày đến trường

Mẹ thổi cơm sớm

Cha đưa các con qua truông Cu Hoan hằng năm trời

Mong con học cái chữ làm người!

*

Ly này

Nhớ con sông chảy qua làng Thi Ông

Những chiều hè anh em tập bơi, tập lặn

Sông đi vào thi ca!

*

Ly này

Nhớ những năm chiến tranh

Đỗ Đại học, em xếp bút nghiên

Đất nước bình yên

Trở về giảng đường yêu mến

*

Ly này

Tạ ơn tổ tiên, ông bà, mẹ cha…

Đã hun đúc, sinh thành chúng ta

Phù hộ độ trì cháu con thành đạt!

*

Ly này

Mừng thế hệ sau bước tiếp

Kế thừa truyền thống cha ông

Thắp ước mơ hồng…

*

Và ly này

Ngưỡng vọng bà con bạn bè

Động viên và chia sẻ

Con đường xanh tiếng ve…

5.

Với con gái Võ Hoàng Phương, Võ Hoàng Yến, và cậu con trai giống ba như giọt nước, nhà thơ thể hiện tình yêu thương qua những trang thơ thật cảm động.

 

THƠ TẶNG CON GÁI VÕ HOÀNG YẾN

 

Ra trường về Gio Linh

Con làm bên “Chia sẻ”

Có bao điều mới mẻ

Tiếng Anh bao ngọt ngào!

*

Quê nhà những ước ao

Lại về nơi cố quận

Thế giới trong “Tầm nhìn…”

Niềm tin vào thông tấn

*

Rồi đến một ngày kia

Mùa xanh cây trĩu quả

Đường hoa thơm cỏ lạ

Sóng vui vỗ quanh đời!

THƠ TẶNG CON GÁI VÕ HOÀNG PHƯƠNG

 

Học hành lập nghiệp xong

Thiên chức người phụ nữ

Ngày con đi lấy chồng

Thơm hương mùi hoa sữa

*

Kê tính đã một năm

Ba mừng sắp lên ngoại

Quê chồng không xa ngái

Nên được gặp con luôn

*

Ba tâm tình việc lớn

Nhỏ nhẻ mẹ bảo ban

Trong đời thường bận rộn

Yêu thương con dâng tràn !

GỬI CON TRAI

 

Ba theo dõi bản tin thời tiết

Hà Nội mấy hôm đã trở mùa

Con trai ba chưa quen cái rét

Ở tầng 3 nhớ tránh gió lùa !

*

Đi học phải quàng khăn kín cổ

Năm đầu tiên rồi sẽ thích nghi

Mọi thách thức chỉ là trước mắt

Tự vượt lên mình nuôi chí nam nhi

*

Hà Nội ngoài trái tim cả nước

Trong ba còn một trái tim…

 

6.

Niềm vui cuộc sống gia đình chỉnh chu của nhà thơ còn được bồi đắp bằng tiếng cười trẻ thơ của cháu ngoại trong hai bài thơ “Yêu Thương Dành Cho Cháu Win” và “Cháu Tôi”

 

YÊU THƯƠNG DÀNH CHO CHÁU WIN

Hoãn chuyến tham quan Hà Nội*
Đưa con “vượt cạn” khuya này
Chuẩn bị lên làm ông ngoại
Bên ngoài mưa gió bay bay…

14h 35 cháu khóc!
Nội ngoại vang tiếng cười
Mai ngày cháu khôn lớn
Yêu thương dành cho đời!

 

CHÁU TÔI

*Cho Nhật Minh ngoại tôn

Ngoại đi công tác Hải Hoà
Cháu về quê nội, ngoại nhoà lệ thương!
Thấm thoắt đã mấy tháng trường
Ấm êm tay mẹ, ngọt đường bà ru
Canh chầy từ …gió mùa thu
Ngủ ngoan cháu nhé, chim gù ngoài kia
Ngoại đi rồi ngoại sẽ về
Tối nay vắng cháu bốn bề lắng yên
Nhớ cháu tiếng khóc ngoan hiền
Căn phòng lửa ấm xanh miền dấu yêu
Giờ còn khoảng trống bao nhiêu
Rộng thênh nỗi nhớ…
bao điều …cháu con!
Đêm nay ngoại ngủ không tròn…

*

Võ Văn Hoa đi đứng ra thơ, thở ra thơ, nói ra thơ và gủi gắm tình cảm của mình qua thơ. Bất cứ phút giây nào, đi đâu, gặp ai, nghe gì, đọc gì, cảm gì và nghĩ gì anh cũng trải dài trên trang giấy thành những vần thơ sóng sánh, bình dị, trong trẻo và êm dịu. Gửi đến anh những lời chúc tốt lành nhất của một người yêu thơ  anh nhân kỷ niệm sinh nhật nhà thơ 15/4/2010.

VTNM

14/4/2010

Nguồn: http://vothinhumai.wordpress.com

 

 

THẾ GIỚI THƠ VÕ VĂN HOA

Thạc sĩ Bùi Như Hải

“Đời ngoài tuổi năm mươi - Mong gì hương sắc lạ”

(Hoa trên đá- Chế Lan Viên)

1. Có người nói văn học nghệ thuật là “quý hồ tinh hơn quý hồ đa”, nhưng tôi lại thiết nghĩ có “đa” mới có “tinh”. Với nhà thơ Võ Văn Hoa, không chỉ quan tâm “đa” hay “tinh”, nhiều hay ít, điều anh tâm niệm là phải cố viết bằng sự chân thành, không giả dối, điệu đà, khoa trương hay triết lý rối rắm. Trong sự nghiệp trước tác, Võ Văn Hoa từng được các giải thưởng về thơ, nhưng chưa bao giờ anh khoe mĩ về các giải thưởng ấy. Có lần anh tâm sự: Đối với người cầm bút thì giải này hay giải nọ đâu phải cái đích cuối cùng. Điều khao khát nhất là luôn tạo ra những thi phẩm hay hơn, mới hơn, thật hơn với chính mình. Cố viết bằng tâm hơn là viết bằng tài, có như thế mới gần gũi với bạn đọc, nhà thơ mới tồn tại.

Trên hành trình sáng tạo thi ca, nhà thơ Võ Văn Hoa có rất nhiều thi phẩm được đăng trên các tạp chí Trung ương và địa phương, được tuyển chọn vào những tập thơ chung, sau đó anh đã góp nhặt và cho ra đời hai tập thơ riêng Còn ta với mình (NXB Thanh Niên, 2004 ), Gió cuối mặt sông (NXB Thuận Hoá, 2008). Có được thành quả đó, là nhờ vào quá trình làm việc nghiêm túc, miệt mài không mệt mỏi của anh. Điều đó, đã làm nên chứng chỉ thi ca, và chứng chỉ thời gian của hành trình nghệ thuật, mà anh trót nặng nợ, đa mang, và có thể hệ lụy, nhưng anh không thể khước từ, không thể lặng im.

Thế giới nghệ thuật thơ của Võ Văn Hoa đa dạng và phong phú. Cảm hứng sáng tạo chính trong thơ của anh là sự hoà quyện những cảm hứng lớn về quê hương, đất nước, và những cảm hứng thẳm sâu về con người, thiên nhiên, về tình yêu, thế sự... được thể hiện trong suốt con đường thơ của anh.

2. Trong mỗi con người, ai cũng có quê hương để thương, để nhớ, đó là nơi chôn rau cắt rốn, nơi sinh ra và lớn lên trong những năm tháng ấu thơ. Quê hương, hai tiếng thân yêu ấy đến với Võ Văn Hoa trong tiếng nói đầu của thi ca. Anh sinh ra và lớn lên ở vùng quê đằm thắm hương vị của ruộng đồng và biển cả. Và thế, anh đã mang trong tâm hồn tấm lòng tha thiết với quê hương. Bước vào đời thơ, Võ Văn Hoa đã có bài Quê mẹ Hải Lăng: “Có một miền quê nồng nàn đến thế/Tôi đưa em về quê mẹ Hải Lăng.../Có một vùng quê nồng nàn đến thế/Tôi đưa em về huyện trũng Hải Lăng.../Có một vùng quê nồng nàn như lửa/Qua đạn bom mới yêu hết tình đời”.

Vừa tự sự, vừa miêu tả, cảm nhận, bài thơ đã nói hộ tình yêu nồng mặn của thi nhân - nhà thơ với một vùng chiêm trũng, sông nước, một vẻ đẹp nhỏ nhẹ, đằm thắm. Tình yêu ấy ngày càng nghiệm sinh, thấm sâu vào hồn thơ của anh: “Miền quê nghèo giàu nhân nghĩa nhân gian/Có một miền quê, có một miền quê “rũ bùn đứng dậy”/Chói sáng tim hồng”(Quê mẹ Hải Lăng).

Thi phẩm được coi là kiệt tác tiểu biểu cho mảng đề tài quê hương, đất nước. Bài thơ mang hồn thơ chân thật, nồng nàn, trong sáng, là tiếng thơ của một tâm hồn giàu cảm xúc đã được ý thức soi sáng. Lời thơ mộc mạc, trong trẻo, giản dị, với chất giọng tâm tình làm cho bạn đọc cứ tưởng như tấm lòng ta vậy.

Nơi chốn quê của anh có dòng sông, biển bãi, có vùng chiêm trũng, có bờ tre nghiêng bóng, có bờ xanh lúa khoai, buổi trưa hè... Ở đó, có dòng sông, nơi tắm mát tuổi thơ đã ăn sâu vào tâm thức nhà thơ, nơi anh kí thác tâm tình: “Bờ tre xanh nghiêng bóng/Con sông nhỏ về đâu?/Con sông nhỏ nông sâu/Vĩnh Định ơi ta về” (Vĩnh Định ơi ta về). Bài thơ Vĩnh Định ơi ta về đã gây được tiếng vang lớn trong công chúng. Sau đó, bài thơ được nhạc sĩ Phan Thạch Hùng phổ nhạc đã tiếp sức lan toả của thi phẩm tới độc giả. Được biết bài thơ được phổ nhạc, tâm hồn anh khi ấy thật bay bổng, thơ thới, và xúc động nghẹn ngào. Đó là đứa con tinh thần của đời anh, chấn động đời anh trên con đường sáng tạo thi ca, góp phần dắt anh đi suốt chặng đường sáng tạo đầy chông gai và hạnh phúc.

Quê hương trong anh có lẽ lớn hẳn lên với một khí thế chiến đấu tưng bừng, với những người con ưu tú anh dũng hy sinh: “Về bãi ngang một thời oanh liệt/“Mồ chen thôn xóm...” năm nào.../Bao người mẹ anh hùng, bao người con bất tử!/Hải Lăng trong tôi”(Quê mẹ Hải Lăng). Sức mạnh đấu tranh của những người mẹ, người chị, người anh, người em... đã đi vào huyền thoại. Lúc này, trong anh đã đâm chồi nảy lộc một miền tin vào sức mạnh kì diệu của quê hương: “Đảng chỉ cho ta đường ra phía trước/Để mai sau đón lấy mùa vàng.../Con muốn bơi giữa dòng đời đẹp thế!Báo tin vui - Ngày-nước-đến muôn làng” (Nước đã về trên cách đồng Triệu Hải mẹ ơi)

Những địa danh, tên đất, tên làng của những vùng quê khác nhau đã đi vào trang thơ của anh như Hạ Long, Qua đèo Hải Vân, Một mình với Huế, Thơ viết từ mùa xuân đôi chín, Đêm Đà Lạt... Anh có nhiều chuyến đi vào cuộc sống thực tế và nhạy bén trong việc quan sát, nắm bắt hiện thực khác quan, tìm thấy nhiều miền quê mới, một Tiên Điền: “Làng quê nghèo như bao làng quê khác. Sóng Cửa Hội vẫn vỗ vào đất liền âm ba của thơ”(Tiên Điền). Một Đà Lạt mộng mờ, huyền ảo trong sương mờ: “Đêm chùng xuống thông xanh/Một Đà Lạt mờ sương ảo ảnh/Ven Hồ Xuân Hương se lạnh”(Đêm Đà Lạt). Một cố đô Huế cổ kính, rêu phong: “Màu tím Huế chiều Hoàng Thành bịn rịn.../Không gian Huế bức tranh trầm mặc/Tố nữ ơi xuân tím đến bao giờ?”(Thơ viết mùa xuân đôi chín). Trước vẻ đẹp của một thủ đô ngàn năm văn hiến, anh đã chú ý chọn lọc một số nét tiêu biểu, tô đậm, thể hiện cảm xúc trước cảnh Hồ Gươm: “Bừng thức chuyện rùa vàng/Hồ gươm xanh bóng phố/Hạt ngọc qua thời gian/Sáng ngời trang cổ sử” (Bên hồ Gươm). Tình cảm với Hà Nội cũng là tình cảm với đất nước. Mỗi bước đi của hiện tại đều gắn liền với lịch sử hôm qua, và cũng là sự ngời sáng cho ngày mai. Đến với phong cảnh thiên nhiên hay các địa danh, tất cả đều xuất phát từ tình yêu quê hương được nâng lên thành tình yêu Tổ quốc.

Tôi yêu những vần thơ quê hương, đất nước phả đầy cảm xúc, thiết tha của anh, bởi ở anh, chất hồn nhiên, mộc mạc và chân thật, những lời tâm sự thủ thỉ, và tấm lòng da diết với quê hương, đất nước không hề đổi thay. Võ Văn Hoa không đưa ta vào những mê cung huyền bí, những trận đồ bát quái, những chữ nghĩa mê hồn trận làm tan tác hồn người, mà ở đó, anh đưa ta về những hồn quê đắm say, ngay cả những người đang sống giữa lòng quê hương mình.

3. Ngoài mảng viết về quê hương, đất nước, Võ Văn Hoa cho ra đời dòng thơ về bản thân, gia đình, bạn hữu, đồng nghiệp và đời tư-thế sự... Từ những con người bé nhỏ đến những người nổi tiếng đều là đối tượng để anh đưa vào trang thơ. Mở đầu tập thơ Gió cuối mặt sông là hình ảnh của người con gái anh hùng, gan dạ của một thời xẻ dọc Trường Sơn, tiêu biểu cho sức mạnh của người phụ nữ Việt Nam: “Em vẫn đi dọc Trường Sơn/Tìm lại dấu chân son những ngày khói lửa/Đồng đội em ngã xuống nơi nào?/Cây rừng kèn dày phế tích” (Có một nơi xa nào).

Cũng là con người, nhưng mẹ Việt Nam lại phải hứng mưa bom bão đạn, phải gắn chịu bao nỗi đau thương, đứng lên tự chủ vì đất nước đang bị dày xéo tả tơi: “Cả Thị xã máu trộn cùng vôi vữa trắng thời gian. Dòng Thạch Hãn như vết cắt nhói tràn đất mẹ” (Vĩ thanh Thành Cổ). Những người chị (Trần Thị Tâm) đang còn tuổi thanh xuân, chân lấm tay bùn, đứng lên từ trong đau khổ, căm thù lũ giặc cướp nước: “Nơi này xưa chị ở/Cả vùng trời màu xanh” (Ở một chân trời quê hương).

Anh viết nhiều về những người lao động chân bùn tay lấm, những người hăng say dựng xây cuộc sống mới: “Những cô gái Lệ Ninh nói ít làm nhiều/Vết chai sạn hằn lên da thịt/Dù không nói ra, anh vẫn biết/Xe cát nhọc nhằn... không uổng đâu em/Có mồ hôi em lúa sẽ lên xanh/Đất và nước hẹn mùa sáu tấn/Đồng Triệu Hải những ngày vui vô tận/Nước đã về. Em lại tiếp ra đi...” (Những cô gái Lệ Ninh).

Những nhân vật nổi tiếng cũng là đối tượng được khai thác. Anh viết về họ với một tình cảm chân thành, tấm lòng kính phục: “Vẫn làng quê như bao làng quê khác/Vẫn ngôi nhà mộc của bậc sinh thành.../Người học trò xuất sắc Chủ tịch Hồ Chí Minh/“Nhành mai đỏ” bên dòng sông Thạch Hãn/Đại thắng Mùa xuân dấu soi tươi sáng/lịch sử sang trang/Ông - một con người toàn vẹn với non sông” (Thăm nhà Tổng Bí Thư Lê Duẫn).

Có những bài thơ anh viết rất hay về bạn bè, đồng nghiệp. Đó là những người cùng chất sống như anh: “Nhiều đêm dốc bầu thức trắng/Nghêu ngao thơ phú nỗi niềm/Bất luận nắng mưa sớm tối/Tìm về một cõi thân quen”(Nét xuân). Khởi nghiệp là nhà giáo, sau đó anh làm quản lí, nên anh rất thấu hiểu nỗi nhọc nhằn, vất vả, khó khăn của đồng nghiệp trong việc đưa cái chữ lên miền núi, về miền xuôi: “Quê anh lầm lội cơn mưa/Đồng nước bạc ngỡ như chưa bao giờ/Em về dạy các em thơ/Mấy mùa gian khó nối bờ thương yêu”(Gửi em cô giáo trường làng); “Các cô giáo miền xuôi lên đây cắm bản/Dốc chiều nghiêng!/Gian khó buổi đầu không thể nào quên”(Như hoa Cà-phê trắng). Người bạn đồng nghiệp gắn bó bên anh “Những tháng năm dài gian khổ bên nhau”, trong “Tình bè bạn men nồng thức trắng” đã ra đi vào cõi vĩnh hằng trong khi “trang đời mới mở” để lại “bao nỗi thương đau” cho người ở lại: “Tin mới nhận bồi hồi nóng bỏng/Có thể nào bạn đã ra đi.../Hải Khê ơi!Trong từng lời sóng vỗ/Chia cùng ta bao nỗi thương đau”(Cho người nằm xuống). Và bất kỳ đâu, nơi nào, thăm, gặp nhân vật nào, nhà thơ cũng có thể đưa ngay họ vào trang thơ của mình: “Lâu chú mới về thăm làng/Gặp cháu nghêu ngao gõ sừng/Tan học chăm trâu giúp mẹ” (Đứa bé chăn trâu đồng làng).

Và những lúc anh cảm nhận đặc sắc nhất cái vô thường của đời người ,và sự bất lực trước thời gian, qua hình ảnh của người Cha thân yêu thuở nào “dắt con mỗi sớm đến trường”, thế mà “Giờ sang tuổi tám mươi tai lãng, mắt mờ” (Bố). Và Mẹ - Người con gái làng Văn “Đoan trang tính cách má môi hồng”, biết bao chàng trai “phong trần ngơ ngẫn tiếc”(Con gái làng Văn), nhưng giờ đây “Dáng mẹ hao gầy vào ra sớm tối/Gậy khua vào bảng lảng hoàng hôn”(Bão).

Cuộc sống và con người trong trang thơ của anh phong phú và đa dạng dường nào, có đầy đủ các đối tượng, tất cả đều xuất hiện một cách có khí phách, có tầm cỡ và có vóc dáng riêng của bản thân, góp phần làm giàu thêm mình bằng chất tiểu thuyết, chất đời, chất người qua các nhân vật. Và như thế, cũng có nghĩa là cái tôi trữ tình của nhà thơ đã phong phú, lớn lao, đã có sự hoá thân, gửi gắm vào những nhân vật vật trữ tình ấy. Đến tập thơ Gió cuối mặt sông, thơ Võ Văn Hoa mới đến độ chín nhất định. Đó là một kết quả của một quá trình phấn đấu, rèn luyện không mệt mỏi của anh để có sự hòa quyện cùng nhịp đập giữa cái tôi và cái ta.

4. Phong cảnh thiên nhiên được Võ Văn Hoa miêu tả bằng một sự trìu mến, yêu thương, đặc biệt với những nét đẹp tinh tế, sáng tạo. Thơ anh tràn ngập sông nước, trời biển, trăng, mây gió, hoa lá, rơm rạ, cá chim... Thiên nhiên trở thành bầu bạn, sẻ chia, tâm tình. Những hình ảnh ấy như có linh hồn khi thi nhân thổi hồn vào đó tạo cho nó sức sống mãnh liệt: “Thôi đừng trách anh, nghe em/Mình bỏ lại cho nhau mùa xuân đôi chín/Mùa tím Huế, chiều Hoàng Thành bịn rịn/Ta còn gì chia sớt nắng sương pha”(Thơ viết mùa xuân đôi chín).

Mỗi năm có bốn mùa, xuân qua hè tới, thu tàn đông đến, là quy luật của thiên nhiên, và mỗi mùa gắn với những đặc trưng quy luật riêng của nó. Trong hành trình thơ của anh luôn có sự hiện diện các mùa trong năm: “Mùa thu qua cuối trời.../Để mùa đông khô khốc/Mùa xuân qua mau/Mùa hạ vương buồn trên lá” (Ngày ấy lâu rồi). Thế nhưng, mùa xuân và mùa thu in đậm dấu ấn hơn hết. Mùa xuân đến tất cả như căng đầy sức sống, trăm hoa đua nở, như để níu kéo ai đó trên đường xuân: “Bây giờ còn chi để nói/Khi bên ngoài úp cánh mùa xuân!.../“Mây” buồn nhớ xuôi chân về đỉnh núi/Gió còn thương nên vấn víu cây cành!/Còn gì không em khi mùa xuân đến/Ta âm thầm đếm bước mãi đi xa” (Mùa xuân cuối trường); “Mùa xuân mai nở non cao/Mai nở vàng sông rực suối”(Núi Mai). Và mùa mùa thu ở Trường Sơn: “Chớm thu vàng cánh lá/Anh mãi còn đi xa/Trường Sơn heo hút quá/Đêm thức mỏi tiếng gà”(Ra giêng anh cưới). Một mùa thu không vàng vọt, uỷ mị, mà êm đềm, duyên dáng trong những nét tươi mới của cuộc sống mới: “Ta nâng chén với mùa thu Đất Nước/Cất cao lên tiếng hát mọi nhà/Hướng mở có rồi thẳng đà lên phía trước/Chân trời vui xanh sắc sáng thu này” (Cùng mùa thu). Thi nhân từng làm da diết, ngẩn ngơ bạn đọc qua bức họa mùa thu. Mùa thu trên đất Cố đô Huế, trong tâm tình, có cái gì xao xuyến tận bên trong: “Có một chiều thu hiền dịu/Em như góc bể xanh màu/Viên mãn bên trời ai níu/Trong chiều Đại Nội buông mau” (Thu Hương). Tất cả đều gợi sự cao độ trong cảm giác về mùa thu của nhà thơ.

Khi tiếp xúc với các tập thơ của Võ Văn Hoa, hầu như bạn đọc bắt gặp nhiều đến các hình ảnh, chi tiết về sông, biển, núi... Sông chảy êm đềm dịu nhẹ mang đầy phù sa và kỷ niệm. Biển êm trôi từng con sóng nhỏ đem lại cuộc sống ấm no cho nhân dân. Núi không hoang sơ mà phủ đầy hoa và tuyết. Anh viết nhiều về sông nước quê hương, sông nước Việt Nam. Có những con sông cụ thể gắn với kỷ niệm của tuổi thơ, của nỗi đau chia cắt, và chứng nhân của lịch sử: “Sông một thời dậy sóng/Chôn giặc xuống bùn đen”(Vĩnh Định ơi ta về); “Trầm tích một “tình sử Ô Lâu”/Tôi đi về phía dòng sông ban mai quá khứ.../Nào ai biết vị tiến sĩ đầu tiên ở Đàng Trong/Bùi Dục Tài bươn bả ra đất nghìn năm kinh sử/Để năm trăm năm sau bia đá bảng vàng”(Bên này sông Ô Lâu)

Trăm con sông đều đi ra biển cả. Bên cạnh viết về sông, nhà thơ cũng có không ít bài viết về biển. Biển của quê hương, của đất nước, của tình thương, của con người và cuộc sống ấm no hạnh phúc: “Mùa xuân này anh ra biển cả/Còn đây những âu thuyền cảng cá”. Biển gắn liền với kỷ niệm của tình yêu: “Một chấm xanh giữa trùng khơi/Mùa xuân này anh ra biển cả.../Cồn Cỏ nở đầy hoa/Một chấm xanh anh về”(Một chấm xanh). Biển chứng nhân lịch sử gắn với sự anh dũng chiến đấu của những người con ưu tú: “Nơi này chị đã nằm/Sớm chiều nghe sóng hát/Nghe tháng năm dào dạt/Nhắc những điều mến thương”(Ở một chân trời yêu thương).

Nếu như trăng trong thơ Hàn Mặc Tử đẹp một cách lạnh lùng, kì dị “Trăng nằm sóng soài trên cành liễu”. Trong thơ Xuân Diệu, trăng là nhịp cầu nối về tình yêu, thì Võ Văn Hoa lại nói lòng anh như mảnh trăng đang mọc. Trăng luôn gắn bó, bầu bạn cùng thi nhân. Trăng mang sắc thái cung bậc tình cảm đa dạng, mang khuôn mặt nhớ, thương, trong cái sâu lắng, tâm tình của người đang yêu: “Ví dụ trăng tròn bóng/Hai mái đầu giao nhau” (Ví dụ). Trăng trong tình nhớ, tình thương khi phải chia xa: “Mười sáu vầng trăng em mười sáu/Tiếng cười làng nón khuyết vào đâu/Thăm làng mấy bữa muôn đời nhớ/Ai để bài thơ nắng lợp đầu”(Làng Nón). Trăng choáng ngợp giữa không gian bao la: “Trăng lẻ bóng, trăng trôi về đâu?”(Tình ca Ô Lâu).

Nếu vũ trụ này không có nguyệt thì địa cầu sẽ biến dạng, lịch sử sẽ khác đi, con người sẽ thay đổi. Vầng trăng quan trọng biết dường nào đối với sự sống và vẻ đẹp của trái đất này. Nhưng đó là vầng trăng của cõi Trời. Còn một vầng trăng của cõi Người, cõi Mình, vầng trăng của tâm thức: “Anh về với vầng trăng/Đọc thơ tình năm tháng”(Ký ức thanh xuân). Có thể nói, ánh trăng luôn rọi vào thơ anh, làm cho thơ anh đậm đà ý vị, tươi trẻ.

5. Với tình yêu, Võ Văn Hoa viết cũng không phải là ít so với nguồn thơ tình dồi dào đến mức định in thành “từ điển” của một số nhà thơ lớn. Điều đáng chú ý là nét riêng trong thơ tình của anh. Đọc và suy nghĩ, tôi nhận thấy thơ tình của anh không bộc lộ sôi nổi, ráo riết, ồn ào, cuồng nhiệt như Xuân Diệu – ông hoàng của thơ tình. Đây là thơ tình của người lớn tuổi, vì thế rất ý nhị, đằm thắm, trang nhã, lắng sâu, tâm tình, thủ thỉ, một tiếng nói nhẹ nhàng, buồn buồn của một thời hoa mộng chưa xa. Tất cả xuất phát từ một cái tình thực, xúc cảm thực của anh, tạo ra nhiều vần thơ đẹp, thơ mộng cho tình yêu đôi lứa: “Ra giêng anh cưới em/Bên thềm xuân gõ cửa/Còn vui nào hơn nữa/Ra giêng về... cưới em”(Ra giêng anh cưới).

Tuy nhiên, những bài thơ tình hay lại là những thi phẩm mà anh viết về tình yêu của một thời hoa mộng, trong sự chia ly cách xa. Sự chia ly, xa cách ngay từ mối tình đầu của nhà thơ: “Có phải từ bao giờ/Vân vê tà áo mỏng/Cánh chuồn bay trong thơ/Cũng ngân vang tiếng sóng/Anh từ nỗi đau xưa/Quên sao ngày xa vắng”(Thơ tình).

Điều đó cũng hợp lẽ thường tình, vì suốt những năm tháng của tuổi hoa mộng học trò, với những ánh mắt, nụ cười, những rung động đầu đời, và với những tháng năm đất nước bị chia cắt... đã đi vào kí ức của anh. Cảm xúc nhớ thương trong xa cách ấy thường trực trong tình cảm của anh, và khi bắt gặp mỗi hoàn cảnh cụ thể nỗi nhớ lại bùng lên, tạo những ý thơ, tứ thơ, hình ảnh thơ xúc động trong những bài thơ sâu lắng: “Em hát tình ca đọng mật đời/Dấu tình như thể chẳng buông lơi/Anh mang gió nắng chiều rung nhẹ/Đi tận chân mây đến cuối trời”(Người hát tình ca). Anh đã bộc lộ những cung bậc của tình yêu, nhờ vậy nhà thơ đạt tới chất trữ tình bền vững. Với bút pháp liên tưởng tạo nên sự lung linh, huyền diệu, và một chất men tình ái cho thơ. Thời gian luôn được ngoái nhìn về quá khứ, không gian luôn cách xa, chia cắt.

Thơ tình của Võ Văn Hoa là mạch tình cảm chân tình. Anh không che đậy lòng mình, cũng không khoa trương thi vị hoá. Thơ anh như là lời tâm sự, mà thấu hiểu lẽ đời, tình người, thấm thía từ cảm nhận xót xa, cay đắng trong tình nhớ, tình buồn: “Bổng dưng trời đổ thay màu/Em về buổi ấy nghe đau nhân tình/Lời yêu từ độ chúng mình/Để còn góc cạnh hành trình vời xa/Bỗng dưng ngừng bặt khúc ca/Khoảng không nỗi nhớ còn ta với mình” (Còn ta với mình).

Đến những nỗi buồn thấm thía thiết tha, đau đáu, dang dở của cuộc tình vẫn tìm chốn nương nhờ, ẩn khuất giữa đất trời, thiên nhiên: “Anh về thăm lại Đakrông/Cô gái năm xưa đã lấy chồng/Cầu treo như nhắc ngày xưa cũ/Anh mãi đi về một nhánh sông” (Đakrông)

Độc giả thực sự xúc động trước những suy nghĩ trải nghiệm về tình yêu của anh, dù vui hay buồn, đủ đầy hay dang dở, gần gũi hay chia ly, hiện thực hay mong ước... đều xuất phát từ tính thực. Tính thực là cái gốc để có thơ hay, nhất là với thơ tình, và thơ tình của Võ Văn Hoa có cái gốc vững chãi ấy: “Mai em có về/Huyện trũng quê anh/Ngày mới quê hương trên đường đổi mới/Bão lụt qua rồi-xốc hành trang đi tới/Hải Lăng ơi quê mẹ anh hùng!/Mai em có về.../Về làm dâu quê anh!”(Huyện trũng).

Võ Văn Hoa luôn hiểu rõ những giới hạn mà mỗi người vượt qua khó khăn trong tình yêu, có lẽ vậy hơn một lần anh tự bạch: “Em đi ngang còn thơ thì đi dọc/Em và thơ ngang dọc suốt đời tôi”.

Viết về đề tài tình yêu, Võ Văn Hoa có cái nhìn, cách thể hiện riêng. Đó là sự chân thành, mộc mạc, đậm đà, không cầu kỳ, bay bổng, choáng ngợp để đưa tâm hồn ta vào thế giới tình ái mông lung, ảo hoá. Là cái cụ thể của người yêu cụ thể, được thi vị hoá thành thơ rất thật, gần gũi với đời thường, như những gì vốn có của nó: “Ngày em hai mốt tuổi/Người trồng cây si đứng vệ đường/Áo trắng tung bay chiều ngược gió/Đôi mắt vô tình thương đến là thương!”(Ngày em hai mốt tuổi).

Tôi thiết nghĩ, trong tình yêu cũng cần bình đẳng. Có cái rạo rực xao xuyến của tình yêu tuổi trẻ, có cái sâu lắng, thâm trầm của lớp người lớn hơn. Đều cần cả. Tình yêu trong thơ anh không chỉ có “hoa thơm trái ngọt”, mà còn cả “trái đắng”. Đây chính là chất giọng riêng, một cung bậc không giống ai của thơ tình Võ Văn Hoa.

6. Sau chiến tranh, đặc biệt sau đổi mới, thế giới thi ca mở rộng biên độ và phong phú, đa dạng hơn. Và vì thế, những cây bút mới có điều kiện tìm tòi nghệ thuật thể hiện, không tỏ ra lạnh nhạt với những thể thơ cũ, nhưng đồng thời cũng mạnh dạn hơn. Hoà tấu cùng dòng chảy đó, Võ Văn Hoa đã thể nghiệm các thể thơ tự do và thơ văn xuôi, chủ động sáng tạo trong kết cấu, ngôn ngữ, hình ảnh... Có gì tai hại hơn khi phải nệ theo một khuôn mẫu cứng nhắc, làm rơi rụng hết những ý tứ phong phú. Ý tứ càng phong phú, cách tư duy càng đa dạng cần phải tìm đến các dạng thức phong phú trong kết cấu tác phẩm như Tiên Điền, Tình ca Ô Lâu, Í a Xuân, Email xuân, Quà tặng... Mạch luận lí không thật rõ, nhưng có phải trạng thái tâm hồn ảo huyền, “thất tình” là dòng chảy mạch ngầm trong thi phẩm Tình ca Ô Lâu. Thế nhưng, hai câu thơ toàn thanh bằng đã tạo nên một sự nhẹ nhàng như đôi cách thiên thần dẫu có chút vô vọng, xót xa: “Dòng sông Ô Lâu-Em đi về đâu?/Dòng sông Ô Lâu-không còn em-tôi đi về đâu”. Hay khi anh thể hiện những suy tưởng thế sự, những tâm tình sử ký, anh lại dùng thơ văn xuôi như bài Tiên Điền, Vĩ thanh Thành Cổ. Trong bài thơ Tiên Điền anh viết:

“Tế Hanh có “Bài học nhỏ về nhà thơ lớn” chuyện hôm nay có khác hơn. Trẻ em ở đầu làng đã đọc thuộc Kiều đương nhiên còn tận tường chỉ cho tôi đường về mộ Nguyễn.

Tiên Điền tôi qua một lần thôi. Nhưng người giảng Kiều lâu năm trong tôi sẽ nhập thần hơn từ buổi sớm mai này”.

Võ Văn Hoa có cách nói hội tụ và thắt nút vấn đề, nên bên sau câu thơ, bài thơ thường có cái tứ chung, từ đó, vực dậy đem lại cho bạn đọc những cảm xúc bất ngời, mới mẻ. Thơ anh ít triết lý, hầu như anh không cố tình triết lý, nhưng nhiều cảm xúc đến độ chín, tự nó trở thành triết lý cho thơ như bài Chớp bể, “Chuột bạch” ơi! chẳng hạn: “Người đi rừng nhìn từ phía bể/Nhà nông nhìn tổ kiến trên cao/Anh yêu em nhìn từ đôi mắt”; “Người tuổi Tý sành điệu ít nói/Nhưng nói ra triết lý dịu dàng”.

Với cách thể hiện linh hoạt như thế, thơ anh có khả năng đi sâu vào những vấn đề rộng lớn của quê hương, đất nước, những vấn đề đời tư-thế sự, và cả miền sâu thẳm của tâm hồn. Như thế, có ai dám bảo những miền đó không tiềm tàng những điều chân thật nhất, đáng nghĩ suy nhất!. Thơ anh mang sắc thái, dáng vẻ hiện đại (thể thơ, kết cấu, ngôn từ, tư duy...), nhưng vẫn lưu giữ, vang vọng một trình tự dân tộc, một màu sắc dân dã, và những nếp nghĩ cổ truyền: “Ăn gạo mòn răng mà chẳng biết/Hôm qua mạ nói:Gạo ba trăng/Mới hay gạo cá thơm tình mạ/Trời đất!Con quên cả chị Hằng ”(Gạo ba trăng).

Thơ Võ Văn Hoa thể hiện trên nhiều chủ đề, đề tài khác nhau, tạo nên sự phong phú và đa dạng. Từ tập thơ Còn ta với mình đến tập thơ Gió cuối mặt sông đã vươn ra khỏi những nẻo đường nhỏ hẹp, là một thế giới thơ rộng lớn, phong phú, khoáng đạt. Cảnh sắc quê hương, ất nước, con người, tình yêu... được mở mang, tạo điều kiện cho độc giả khám phá thêm nhiều điều mới mẻ. Với những mảng thơ này làm dịu mát tâm hồn ta.

Trong dòng chảy của nền thơ ca đương đại, Võ Văn Hoa không gây ồn ào, sóng gió như nhiều nhà thơ khác, nhưng ở anh có cái trung thực, tinh tế và sự trong trẻo... lại vốn là chất thơ của anh vẫn thấm sâu vào lòng bạn đọc trong nhiều thế hệ qua. Điều đó đã góp phần lý giải vì sao Võ Văn Hoa là một trong rất hiếm nhà thơ thuộc thế hệ U55 nhưng không bị già cũ, và có khả năng đồng hành được với nhiều thế hệ. Thế hệ nhà thơ trẻ ngày nay ắt có những điều khác với thế hệ nhà thơ Võ Văn Hoa. Thế nhưng, các bạn làm thơ trẻ nhìn thấy ở anh một tấm gương nghệ thuật siêu năng đầy nhiệt tâm, và tìm thấy trong thơ anh nhiều góp ý bổ ích, kích thích thêm sự tìm tòi, thể nghiệm nghệ thuật của mình “Thơ hay như người đẹp - Ở đâu, cũng được lấy chồng”(Chế Lan Viên).

.

MÙA XUÂN CỦA TUỔI HAI MƯƠI - Võ Thị Như Mai (Tây Úc).

.

.

"  Bài thơ lớn hơn tôi hai tuổi và tác giả viết bài ấy khi bước sang tuổi hai mươi"( VTNM).

Đi dự đám cưới về, mở hộp thư điện tử, rất vui khi nhận được bài viết của một nhà giáo- nhà thơ bên Tây Úc bình bài thơ MÙA XUÂN CUỐI TRƯỜNG của mình. Bài thơ viết đã lâu  đăng trên Giai phẩm Xuân Ất mão  (Sở Văn hóa Giáo dục và Thanh niên Quảng Trị - 1975) khi chủ nhân Gác Tri Âm mới tốt nghiệp Sư phạm Huế ra trường ( Khóa IV- 1972-1974).

Cảm ơn Thạc sĩ Võ Thị Như Mai đã đồng cảm và đồng thanh! Xin gửi đến bạn bè nơi góc biển chân trời!  (Võ Văn Hoa)

.

Sao không là cỏ hoa

Để mãi trong im lặng

Sao không là hai giọt nắng

Rớt xuống đời xa lạ vu vơ

Bốn câu thơ dễ thương không rõ tựa đề và tác giả trong trang Mực Tím thuở nảo nao mà tôi thường lẩm nhẩm mỗi khi tâm trạng vui vẻ, chẳng hiểu sao tôi lại thuộc và nhớ mãi. Đôi khi người ta chẳng lý giải được vì sao họ cảm mến người này mà ơ hờ với kẻ khác, vì sao họ không thể nào quên được một kỷ niệm nho nhỏ và dễ dàng thả vào quá khứ điều mình đã từng gắn kết và quen thuộc cả một khoảng thời gian dài.

Mấy năm trở lại đây, tôi thích đọc thơ của nhiều người khác nhau và Mùa Xuân Cuối Trường của nhà thơ Võ Văn Hoa là một bài hiếm hoi trong số rừng thơ ấy khiến tôi thuộc lòng ngay từ lần đầu tiên xem trên Văn Nghệ Quảng Trị, như bài thơ ngày xưa trên Mực Tím đã in vào trí nhớ.

Hôm ấy, tôi tìm một trang vở học sinh và nắn nót chép lại Mùa Xuân Cuối Trường bằng bút bơm mực, phải viết đến lần thứ ba mới cảm thấy hài lòng. Có cảm tưởng như mình là cô học trò nhỏ hiền lành với những dòng chữ đang ráo mực, ngồi bâng khuâng cuối hiên trường dõi mắt xa xăm với dòng ý nghĩ bộn bề, nét ưu tư điểm lên đôi chân mày nhíu lại một tí.

Bài thơ lớn hơn tôi hai tuổi và tác giả viết bài ấy khi bước sang tuổi hai mươi.

Tuổi hai mươi, của ưu tư và lo toan khi bước vào ngưỡng cửa cuộc sống. Tuổi hai mươi luôn tự hỏi liệu có quá muộn để thay đổi một quyết định, một hướng đi mới. Tuổi hai mươi băn khoăn liệu mình đã thực sự chín chắn chưa, ước mơ đặt ra có thực hiện nổi không và thế nào là lý tưởng sống cao đẹp. Tuổi hai mươi vạm vỡ và tràn đầy nhựa sống, ngoài mong ước sớm ra trường để tìm một công việc tốt, còn là niềm tin được dang rộng vòng tay bảo vệ, che chắn và bao bọc người thân. Tuổi hai mươi còn là điểm khởi đầu để bắt đầu suy nghĩ về tình yêu và định hướng cho một mái ấm gia đình.

Bây giờ còn gì để nói

Khi bên ngoài úp cánh mùa xuân

Ta tưởng người đi không bến đợi

Nên chẳng cần chi như mọi lần.

Đối với tôi mà nói, tuổi hai mươi của mình trôi qua khá nhạt nhẽo, là công thức chung được đúc khuôn bằng ngọn nến sinh nhật lấp lánh, bằng những ngày đi bộ đến trường đại học, chăm chỉ ghi điểm và thích được ngắm những đôi bạn hạnh phúc tay trong tay đến giảng đường và góp gạo thổi cơm ở cùng nhà trọ (về sau này hiếm lắm mới có một đôi thành vợ thành chồng).

Tuổi hai mươi của tác giả xem chừng chất chứa suy tư khi trải rộng lòng mình trên trang giấy,nhưng dù có nhiều điều để thổ lộ đến đâu, khi mùa xuân đến, khi những đoá hoa thơm ngát rực rỡ điểm sắc tô son cho những khu vườn, vỉa hè, công viên, chàng trai trẻ chợt thấy mình muốn được bước những bước chậm rãi, khoan thai dừng lại để cảm nhận hương xuân tràn ngập đất trời.

Ta cũng gặp cô em bé nhỏ

Hai năm hoài bướm trắng cũng thành xanh

“Mây” buồn nhớ xuôi chân về đỉnh núi

Gió còn thương nên vấn víu cây cành!

Mùa xuân trong đôi mắt chàng trai có bóng dáng của một cô em bé nhỏ đang từng bước trưởng thành, một hình ảnh thoáng gặp rồi xa xăm vời vợi, để cho cái nhớ nhung cứ lẩn quẩn và kéo dài da diết, để trong từng bước chân thong dong chiêm ngưỡng chiếc lá xuân thi thoảng vướng víu chút hoài niệm yêu thương lãng đãng mơ hồ.

Còn gì không em, khi mùa xuân đến

Ta âm thầm đếm bước mãi đi xa

Buồn lắm lúc khi trường đời hiển hiện

Cuộc đời này sao chỉ khúc cuồng ca!

Nếu bạn đã từng đi qua tuổi hai mươi tươi đẹp, chắc chắn rằng bạn cũng có những trở trăn như thế này, cuồn cuộn cảm xúc thế này với những triết lý sâu xa, tưởng chừng như đã thấu hiểu gần như mọi chuyện, qua bao gió biển sóng gào như thể đã bước qua một  phần lớn nấc thang cuộc đời. Hơn lúc nào hết, những cuộc chia tay tạm biệt gần như đem lại quá nhiều muộn phiền dẫu biết rằng mỗi một người đều có ước mơ riêng chân trời riêng để theo đuổi.

Bây giờ còn gì để nói

Khi em còn hoài bão cao xa

Ta thầm nói: Ừ, thôi kiếp mới

Kiếp vừa rồi đường có nở thêm hoa!

Để rồi sau cùng chàng trai trẻ cũng chấp nhận sự thật của hiện tại dẫu còn nhiều nuối tiếc, rằng có hội ngộ thì có tạm biệt, rằng cuộc sống còn thênh thang và ở tuổi hai mươi cũng chỉ mới là điểm khởi đầu. Và đúng như vậy, gần ba mươi bảy năm trôi qua còn gì, ba mươi bảy năm để những vần thơ không chỉ dừng lại ở niềm yêu thương nuối tiếc của một mùa xuân cuối trường, ba mươi bảy mùa xuân đơm bông kết nên hàng trăm bài thơ hay về đủ mọi đề tài của Võ Văn Hoa hiện thời, của một Võ Văn Hoa có mặt trên từng con đường làng quê và phố xá và trong lòng của bạn đọc.

Đôi khi thì thầm lời bài thơ, tôi tự hỏi không biết tác giả nghĩ ngợi gì khi tình cờ đọc lại và có ai trong số độc giả cũng thuộc lòng Mùa Xuân Cuối Trường như tôi không. Và nếu một lần bạn tình cờ nhìn thấy một chàng trai trẻ đang ngồi tư lự trên ghế đá trường Đại Học với dáng dấp vô cùng thân quen khiến bạn cứ ngờ ngợ và chăm chú nhìn mãi. Chàng trai đeo kính với đôi mắt một mí và khuôn mặt thông minh ấy là qúy tử của nhà thơ Mùa Xuân Cuối Trường chứ không phải chính tác giả đâu nhé.

Tây Úc 12/3/2011

VTNM

.

Thủ bút Võ Văn Hoa.

(0) Góp ý

 

TƯ LIỆU, SÁNG TÁC CỦA VÕ VĂN HOA:

Đến với bài thơ Hay: Cỏ Thơm (Võ Văn Hoa) - Hoàng Tấn Linh

http://vovanhoaqt.vnweblogs.com/post/10775/217322

"Ngày thơ Việt Nam " Nguyên tiêu Canh Dần - 2010 tại Quảng Trị.

http://vovanhoaqt.vnweblogs.com/post/10775/217256

Khoảng sáng (thơ)

http://vovanhoaqt.vnweblogs.com/post/10775/217088