Để chào đón sự kiện này, tôi đã gọi điện đến nghệ sĩ Vân Khanh, Chủ nhiệm CLB Ca Huế Phú Xuân (Trung tâm Văn hóa TP. Hồ Chí Minh) đề nghị anh tổ chức một chương trình ca Huế của CLB tại TP Hồ Chí Minh và tôi cũng đã kịp thời tổ chức một chương trình ca Huế chào mừng tại thính phòng ca Huế ở Bảo tàng Văn hóa Huế (vào tối thứ Ba 13/6/2015) với sự tham dự của đông đảo nghệ nhân đàn, ca Huế và người mộ điệu, tri âm.

Sự kiện ca Huế được công nhận di sản văn hóa Quốc gia phần nào đã đáp ứng tâm tư nguyện vọng của những người trong cuộc cũng như tạo sự đồng thuận lớn lao đối với những ai quan tâm đến giá trị của loại hình nghệ thật âm nhạc bác học này. Tuy nhiên, theo tôi, cơ hội lớn cho ca Huế chỉ thực sự được mở ra khi Nhà nước, mà trước hết là các cơ quan ban ngành hữu quan của T.T.Huế phải tiếp tục sâu sát quan tâm về sự định hình và phát triển của nghệ thuật ca Huế.

Nghệ thuật ca Huế từ trước vốn được thực hiện trong các thính phòng, người nghe thường phải am hiểu các làn điệu âm nhạc mang tính bác học nên số người thưởng thức không đông; trong giới nghệ nhân nghệ sĩ đàn, ca Huế còn gọi hình thức diễn xướng này là “ca tri âm”, mà đã tri âm thì không thể nhiều được. Cũng do tính đặc thù ấy, nghệ thuật ca Huế thiếu sức lan tỏa sâu rộng trong đại chúng, chỉ phổ biến trong các gia đình nghệ nhân, nghệ sĩ hay những người có am hiểu. Người Huế rất ít người hát được ca Huế là vì thế. Sau năm 1975, ca Huế đã trở thành một sản phẩm du lịch có giá trị; ca Huế đã được nhiều người trong và ngoài nước biết đến, đáng chú ý là giới trẻ cũng quan tâm đến loại hình này. Hằng trăm diễn viên trẻ biểu diễn ca Huế trên sông Hương là tín hiệu đáng mừng!

Vào thời điểm này, các nghệ nhân đàn, ca Huế lớn tuổi có am hiểu sâu sắc chuẩn mực các bài bản lớn của ca Huế đang vắng dần trong khi lớp kế thừa không nhiều. Việc Nhạc viện Huế mời các nghệ nhân giảng dạy ca Huế vừa qua là rất cần thiết. Để có sức lan tỏa lâu bền trong đời sống văn hóa Huế, các cơ quan hữu quan cần có chương trình thu băng hình các bài bản ca Huế do các nghệ nhân, nghệ sĩ lão thành thực hiện để các bài bản lớn không bị thất truyền; đưa nghệ thuật ca Huế vào hệ thống trường học của tỉnh nhà thông qua hình thức giới thiệu, nói chuyện có biểu diễn minh họa; mở thêm các thính phòng ca Huế cũng như thực hiện các buổi biểu diễn tại các tụ điểm công cộng với sự bảo trợ của Nhà nước (Trước đây, CLB Ca Huế thuộc Trung tâm Văn hóa Huế đã tổ chức thành công các chương trình ca Huế vào buổi chiều tại Nhà Kèn nhưng sau đó phải dừng vì thiếu nguồn tài trợ). Hiện nay, Bảo tàng Văn hóa Huế đã hình thành một phòng bảo tàng nghệ thuật ca Huế, đây là việc làm đáng trân trọng. Chúng tôi mong thời gian tới, Bảo tàng tiếp tục sưu tầm thêm tư liệu, hiện vật từ gia đình các nghệ sĩ, nghệ nhân ca Huế, góp phần làm lan tỏa các giá trị loại hình ca Huế trong công chúng.

Khi đã trở thành sản phẩm du lịch và cái gọi là “xã hội hóa” thì không riêng gì ca Huế, các loại hình truyền thống khác cũng bị biến tướng, không còn giữ nguyên mẫu nữa. Đó là một thực trạng. Tôi hiểu nỗi xót xa, lo lắng không chỉ riêng tôi mà còn trong sâu thẳm của những người yêu dòng sông Hương, yêu Huế. Tuy nhiên, tôi vẫn hy vọng, tin tưởng vào trách nhiệm, vai trò của ngành quản lý, của những nghệ sĩ, nghệ nhân đàn, ca Huế chân chính để con thuyền ca Huế bồng bềnh trên sông Hương không biến dạng, thay hình!

Việc ngày càng có thêm người đến với ca Huế là điều đáng mừng, tuy nhiên, một số người học vội vàng qua băng đĩa, hát theo… mà không được truyền nghề một cách chỉnh chu, có hệ thống, có bài bản nên dẫn đến tình trạng hát sai, hát nhầm, hát chưa đúng ca Huế là điều có thật. Các nghệ sĩ, nghệ nhân ca Huế chân chính rất không hài lòng trước hiện tượng ấy. Mong rằng theo thời gian, từ thực tiễn cuộc sống, những người hát sai, hát nhầm… sẽ tự điều chỉnh để bắt nhịp đúng với nghệ thuật chính thống!

Hiện nay các nghệ sĩ, nghệ nhân vẫn thường hay ca các bài ca Huế của Mai Am công chúa, Ưng Bình Thúc Giạ, Á Nam Trần Tuấn Khải, Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu, Bửu Lộc, Vu Hương (Ưng Thuyên), Kiều Khê, Thanh Tùng cùng nhiều tác giả khuyết danh khác. Để thích nghi với môi trường, hoàn cảnh chính trị, xã hội mới nhiều bài ca có nội dung mới của các tác giả soạn lời ca Huế như Kỳ Châu, Duy Sĩ, Đăng Ninh, Kim Vàng, Minh Khiêm, Thái Hùng, Lệ Hoa, Khánh Di, Đỗ Trung Hùng… được xuất hiện trên thuyền sông Hương, trên màn ảnh nhỏ… Việc tổ chức những cuộc thi sáng tác lời ca mới cho ca Huế cũng là cần thiết, làm phong phú thêm bài bản mới cho nghệ thuật ca Huế.

 Với nghệ thuật ca Huế, hai mục tiêu trên đều cần được lưu ý như nhau. Vì vậy, để làm được điều này không phải dễ bởi nó đòi hỏi sự am hiểu tường tận, có chiều sâu cùng tinh thần yêu thích, công tâm với di sản văn hóa từ phía những người có trách nhiệm.

Ca Huế được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể thế giới là mong ước, là tâm nguyện của người dân Huế. Vì vậy, mục tiêu tiếp theo là lập hồ sơ đề nghị công nhận ca Huế là di sản văn hóa phi vật thể thế giới theo tôi chỉ có tính khả thi khi Nhà nước tiếp tục công tâm với di sản này bằng chiến lược bảo tồn và phát triển ca Huế một cách cụ thể, năng động. Bên cạnh đó, là sự nỗ lực không ngừng trong việc rèn luyện đàn, ca tới mức tuyệt kỹ và tinh thần đoàn kết, thương yêu của giới nghệ nhân, nghệ sĩ đàn ca Huế.