CƠ CHI CÓ MỘT NGÀY

Details

Published Date

Written by Võ Quê

Hits: 4297

"...Nhìn Ly Giang không khỏi ngăn dòng cảm xúc về một nguồn tình hoài hương tha thiết lắng sâu..."

                      

 

 

Với tôi, từ độ tuổi thiếu niên đất nước Trung Hoa gấm vóc đã trở nên gần gũi thân quen qua từng trang văn học. Đó là những áng thơ Đường, là tiểu thuyết Tây Du Ký, Thủy Hử, Tam Quốc Chí, Hồng Lâu Mộng, Tây Sương Ký, Kim Bình Mai, là Liêu Trai Chí Dị, là những bộ truyện Tàu về thời Xuân Thu chiến quốc do Tín Đức Thi xã (Sài Gòn) ấn hành. Hồi ấy nhà nghèo, thất học nên ngoài thời gian đi bán bánh mì, cà-rem tôi thường vào Phòng Đọc sách Công Giáo Tiến Hành bên cạnh rạp chiếu bóng Đại Chúng (Quảng Trị) đọc truyện Tàu. Tôi đọc ngấu nghiến, đọc say mê. Tuổi nhỏ thường dễ nhớ nên các địa danh, tên nhân vật tiểu thuyết lịch sử từ những trang sách cứ sinh động trong ký ức tôi. Từ thuở ấy tôi đã từng mơ có một ngày mình được đến xứ sở của những áng thơ Đường. Và té ra ước mơ lâu ngày thì cũng có khi thành hiện thực. Tôi đã may mắn có năm lần đặt chân lên đất nước Trung Hoa.

Lần thứ nhất (1974) tôi được điều dưỡng sáu tháng tại Y viện Nam Khê Sơn, Quế Lâm. Y viện nằm bên dòng Ly Giang xanh trong thơ mộng. Vẻ đẹp trữ tình của Ly Giang đã gợi nhớ, gợi thương cho những người con xứ Huế như tôi, anh Nguyễn Đắc Xuân, Thái Ngọc San, bác sĩ Thái Tuấn...hướng tâm về con sông Hương quê nhà đằm thắm dịu dàng đang còn xa cách quá. Nhìn Ly Giang không khỏi ngăn dòng cảm xúc về một nguồn tình hoài hương tha thiết lắng sâu.

Vẻ đẹp kỳ thú của thiên nhiên Quế Lâm qua những lần được tiếp cận tham quan như Lô Địch Nham, Thất Tinh Nham...tình cảm hiếu khách hữu nghị của người dân Trung Hoa đã phần nào giúp tôi nguôi ngoai nỗi nhớ nhà đau đáu. Tôi đã có những ngày tháng đẹp và những kỷ niệm vui cùng các sinh viên Trung Quốc đến học tiếng Việt tại Y viện. qua cô giáo Triệu Ngọc Lan, giảng dạy tại Đại Học Bắc Kinh,  người mà sau này tôi đã gặp lại ba lần tại Huế, qua những câu chuyện nhiệt tình, trẻ trung năng động của sinh viên nước bạn tôi đã hiểu được phần nào hiểu sâu thêm về đất nước hùng vỹ, giàu huyền thoại về con người Trung Quốc hào hiệp nghĩa khí. Mối quan tâm của các thầy cô giáo, sinh viên nước bạn đến cuộc chiến đấu trên mặt trận đường phố của tuổi trẻ học đường miền Nam đã chứng tỏ rằng họ có sự theo dỏi sát sao về những diễn biến trên đất nước Việt Nam đang trong thời kỳ kháng Mỹ quyết liệt.

 

 

                                                   Ly Giang, Quế Lâm

     Với các bác sĩ, hộ lý trong Y viện, mối thân thiện hữu nghị dành cho chúng tôi càng đậm đà nhân ái. Chúng tôi đã cùng lên sân khấu đồng ca bài hát "Việt Nam Trung Hoa" của nhạc sĩ Đỗ Nhuận trong hào khí Việt Trung. Rồi những cuộc giao lưu bóng bàn. Rồi những chuyến tham quan dã ngoại thăm thắng cảnh, thăm trường học sinh Việt Nam tại Quế Lâm. Mỗi cuộc vui, mỗi chuyến đi đã kết bền hơn sợi chỉ hồng hữu nghị. Những khuôn mặt, những cái tên Triệu Ngọc Lan, Tào Lệ Hoa, Tố Trân, Hạo Bình, Lâm Cường, Giang Kim Liên... một thời ở Quế Lâm dường như cứ sáng lên, đậm lên trong ký ức tôi khi viết những dòng này.

Lần thứ hai (1996), được sự giới thiệu và tổ chức của GSTS Nguyễn Thuyết Phong - Nghệ sĩ Di sản Hoa Kỳ - đoàn Ca Huế gồm 10 thành viên do tôi làm trưởng đoàn: NS ưu tú Mạnh Cẩm (trống), NS ưu tú Khánh Vân, NS ưu tú Thái Hùng (đàn nguyệt), NS ưu tú Thu Hằng, Ái Hoa, Kim Liên, Trần Thảo (đàn nhị, kèn),  Sĩ Thoại (đàn bầu), Lệ Hoa (đàn tranh) đã được mời tham dự Liên hoan Âm nhạc Châu Á tại Hồng Kông. Dù đã có dịp làm quen với khán giả nước ngoài trong cuộc Liên hoan Âm nhạc Toàn nước Mỹ (1995) nhưng chúng tôi không khỏi lo lắng vì dòng nhạc cổ truyền Huế vốn tiếp thu, ảnh hưởng ít nhiều âm nhạc Trung Hoa (điệu Khách). Nhưng nỗi lo qua nhanh khi tại cuộc họp báo với các nhà báo Hồng Kông chúng tôi đã thuyết minh được tính chuyên biệt độc đáo của âm nhạc truyền thống Huế khi trình tấu các bài bản thuộc làn điệu Khách (còn gọi là điệu Bắc), khi biểu diễn các nhạc cụ gốc Trung Quốc như tỳ bà, đàn nhị, đàn nguyệt...

 

Hồng Kông

 

Thông thường khi mỗi đoàn của mỗi nước đã biểu diễn hết chương trình của mình thì về nước ngay, nhưng riêng với đoàn Việt Nam chúng tôi ban tổ chức lại dành cho sự ưu ái đặc biệt khi họ thiết kế một chương trình tham quan tại Hồng Kông rất ngoạn mục, chu đáo. Hồng Kông đã cho tôi hiểu thêm về sự chịu thương chịu khó của người dân lao động nơi này, về một thế hệ trẻ rất năng động, linh hoạt sáng tạo khi kế thừa những giá trị tinh hoa văn hóa truyền thống trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội để tạo nên một Hồng Kông hiện đại có bản sắc riêng.

Lần thứ ba (1998), cũng do GSTS Nguyễn Thuyết Phong giới thiệu và tổ chức, tôi và ba thành viên khác trong Câu lạc bộ Ca Huế Nhà Văn Hóa Huế: Lệ Hoa, Trần Thảo, Thu Hằng được mời tham gia Liên Hoan Âm Nhạc Châu Á tại Đài Loan. Tiếp theo buổi nói chuyện có minh họa rất thành công về âm nhạc Việt Nam của GSTS Nguyễn Thuyết Phong tại trường Đại Học Đài Loan, đoàn chúng tôi được mời biểu diễn tại Trung tâm Văn hóa Đài Loan. Trong các lần lưu diễn ở nước ngoài đây là lần đầu tiên tôi có ấn tượng mạnh về một khán phòng âm nhạc cổ truyền. Khán phòng này có 300 ghế khán giả. Trên sân khấu không có trang bị dàn âm thanh, máy móc nào. Chỉ có ánh sáng rất thanh nhã chiếu xuống không gian người biểu diễn. Đúng là một nơi biểu diễn lý tưởng cho ca Huế thính phòng, Tiếng đàn thật, giọng ca thật không thông qua một hệ thống máy móc, trang âm hiện đại nào đã thanh thoát ngân vang, lan tỏa thấm sâu vào tâm thức người nghe. Từ khán phòng ấy tôi liên tưởng đến Huế mình. Người ta có thể tốn hàng tỷ làm một sân khấu phục vụ cho vài ngày festival, tốn hàng tỷ cho một lễ khai mạc lễ hội hoặc thể dục thể thao gì đó nhưng chi tiền cho việc thực hiện một thính phòng cho ca Huế tri âm đầy đủ chuẩn mực phục vụ công chúng, du khách trong và ngoài nước lâu dài nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống âm nhạc thì ít ai nghĩ tới.

Nhờ biểu diễn có hiệu quả các chương trình ca Huế tại Liên Hoan Âm nhạc Châu Á này mà sinh viên Đài Loan đã có nhã hứng mời đoàn chúng tôi tham quam các danh thắng, bảo tàng tại Đài Bắc và thưởng thức ẩm thực Đài Loan trọn một ngày. Điều thú vị là trong tối hôm ấy tôi đã được một cô sinh viên cao học có tên tiếng Anh là Angel tặng tôi một  CD có bài hát phổ bài thơ Phong Kiều Dạ Bạc rất nổi tiếng của Trương Kế (ban chiều trên xe taxi tôi đã ngâm cho cô nghe bài thơ đó cùng bài thơ lục bát do nhà thơ Tản Đà dịch).

 

 

 

     Lần thứ tư (2000), tôi được Ủy Ban Toàn Quốc Liên Hiệp Các Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Nam cấu tạo vào đoàn của Ủy Ban sang công tác ở Bắc Kinh, Thâm Quyến, Quảng Châu do ông Hà Xuân Trường làm trưởng đoàn cùng với nhà văn nữ Hoàng Ngọc Hà, phó chủ tịch Hội LHHNT Hà Nội, nhà thơ Đinh Ân, chủ tịch Hội VHNT Sơn La. Ngoài các buổi làm việc với Hội Văn Liên, Hội Nhà Văn Trung Quốc và các Hội VHNT Thâm Quyến, Quảng Châu đoàn được mời tham quan các danh thắng, di tích lịch sử nổi tiếng mà không nói ai cũng biết như Vạn Lý Trường Thành ở Bắc Kinh, Cửa Sổ Nhìn Ra Thế Giới ở Thâm Quyến, Nhà Lưu Niệm Bác Hồ tại Quảng Châu...

Từ chuyến đi này tôi hiểu rõ hơn về mối quan hệ văn hóa lâu đời giữa hai nước Việt Trung. Chính nhờ truyền thống hữu nghị ấy mà giới văn nghệ sĩ hai nước đã nhanh chóng đồng cảm nhau trên nhiều lĩnh vực. Ai cũng mong muốn bằng bút lực sung mãn của mình sẽ sáng tác nên nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị nhân văn chan chứa tình người.

 

 

Lần thứ năm (2004), tôi được sang Vân Nam du lịch. Chuyến đi này không dài ngày nhưng nội dung tham quan thì rất phong phú, súc tích. Thiên nhiên cẩm tú Thạch Lâm uy nghi dáng đá. Sơn thủy, thác động hữu tình. Con người Trung Hoa với truyền thống khai sơn phá thạch tạo nên nhiều kỳ tích cùng những huyền thoại đan xen giữa ảo và thực có sức cuốn hút sự tò mò, hiếu kỳ của du khách thập phương. Hình ảnh nam thanh nữ tú người dân tộc Miêu hiếu khách đang gìn giữ những giá trị văn hoá cổ truyền đã tạo nên những ấn tượng sâu sắc trong tâm thức tôi. Từ mảnh đất Vân Nam câu chuyện tình giữa đại mỹ nhân Viên Viên và Ngô Tam Quế một thời chỉ biết qua phim truyện được tái hiện sinh động trên từng địa danh, trên từng hiện vật, tranh ảnh lung linh màu sắc. Vân Nam còn là xứ sở của kỳ hoa dị thảo làm tôi không khỏi nhớ lại những ngày ở Quế Lâm đã từng thú vị đến xem một cuộc triển lãm hoa cúc với hàng trăm chũng loại khác nhau muôn hồng nghìn tía. Khi tôi đến Vân Nam mới được biết nơi đây cũng vừa mới bế mạc một cuộc triển lãm hoa. Tiếc ơi là tiếc!

 

 

 

     Từ thực tế tham quan này tôi thấy lòng hiếu khách, cung cách, tư duy làm du lịch của người Trung Hoa thật đáng khâm phục. Những đức tính quý báu ấy đã giúp họ thành công trong sự phát triển kinh tế quốc gia. Những tiềm năng thiên nhiên có giá trị đã được đánh thức, được điểm trang thành những dung mạo mới. Những vốn liếng văn hóa lịch sử, huyền tích được bảo tồn tôn tạo và khai thác triệt để một cách khoa học để nhằm giữ mãi một dòng chảy văn hóa từ quá khứ đến hiện tại và hướng tới tương lai.

 

 

 

Qua những chuyến đi tôi cảm nhận rằng mỗi tỉnh, mỗi thành phố ở đất nước Trung Hoa cẩm tú đều có những nét độc đáo riêng biệt. Vì vậy dù đã may mắn có năm lần được ở, được ngao du nơi nước non này nhưng tôi vẫn còn mong muốn mình sẽ thực hiện thêm các chuyến hành phương Bắc. Những địa danh quen thuộc Thượng Hải, Tứ Xuyên, Hàng Châu...những thắng tích Hoàng Hạc Lâu, Tiền Đường, Lương Sơn Bạc, chùa Hàn San...những gương mặt thân quý một thời từng in sâu trong tâm khảm tôi Thẩm Tú Anh (Quảng Châu), Chu Giang Bình, Gia Uy (Thâm Quyến)...vẫn đang có sức mê hoặc cuốn hút tôi tìm sang đất bạn. Tôi tự nhủ thầm: "Cơ chi có một ngày..."