NGƯỜI HUẾ ĐÓN XUÂN

Details

Published Date

Written by Võ Quê

Hits: 4462

Từ những góc nhìn ấy mà bài viết nầy xin trang trọng mời bạn vui xuân cùng Huế.

 

NGƯỜI HUẾ ĐÓN XUÂN

     Mùa xuân về, bên cạnh những thú vui mang bản sắc văn hóa, người dân Huế còn  thưởng xuân bằng nhiều cách khác nhau: Người say mê âm nhạc cổ truyền thì thả hồn theo điệu đàn tuyệt kỹ, giọng ca Huế trữ tình với hình ảnh phong hoa tuyết nguyệt, với sao trăng sông nước bằng tâm trạng rạo rực chào xuân hay man mác cảm hoài khi ngắm cảnh sinh tình. Người ham mê võ thuật thì đến với những xới vật mùa xuân tìm cảm giác mạnh hứng khởi xuân tươi. Người chí thú với những giá trị tâm linh mang dấu ấn thiêng liêng một thời khai canh, mở đất thì tìm về  lễ hội tín ngưỡng dân gian...  Từ những góc nhìn ấy mà bài viết nầy xin trang trọng mời bạn vui xuân cùng Huế.

CA HUẾ

     Nghệ thuật ca Huế vốn đã từng kén chọn không gian biểu diễn (tịch bất chỉnh bất đàn), thời gian (hoàng hôn bất đàn), thời tiết (phong vũ bất đàn), người thưởng thức ca Huế cũng phải là người chuẩn mực, trang nghiêm (Y phục bất chỉnh bất đàn), là tay sành điệu mang tính tri âm, tri kỷ (nhân bất thính bất đàn). Giữa mang mang thanh khí đất trời, trong sắc xuân muôn hồng ngàn tía, ca Huế theo tiết xuân lan tỏa, ngân nga, thấm sâu cái tình dào dạt những hòa âm đẹp, vi tế, thuần khiết, cao nhã, sang trọng đang được chắt chiu, nâng niu, gìn giữ: Mùa hoa nở, nước non càng ngời xanh. Khiến tâm hồn khinh khoái. Xuân gấm thêu ước dệt biết bao tình. (Long ngâm - Vui xuân thanh bình, Thanh Tùng).Giá như được dạo thuyền đêm Nguyên tiêu thì lại càng kỳ ảo, người và thiên nhiên là một, xuân tứ càng dâng: Dạo thuyền lúc gặp trăng. Nước trong ngần một hồ băng. Lời gió rụng động muôn rừng. Khi nước mây một vần. Nào là người quen biết. Bóng trăng xa lại gần...(Phẩm tuyết - Dạo thuyền lúc gặp trăng).

     Từ mạch nguồn sinh động của quê hương, trong làn khói hương trầm và hương hoa trang trọng, những làn điệu ca Huế bay bổng, dập dìu hơi thở xuân thì xứ sở gợi cảm, gợi tình. Cảnh quan, non nước Hương Bình từ đó được nghệ thuật âm nhạc truyền thống thăng hoa. Giọng hát cung đàn đan thanh hòa quyện với thiên nhiên cẩm tú muôn phương và muôn thuở.Chỉ một đóa hoàng mai cũng trào dâng tứ xuân ca: Tiếng nguyệt cầm lên khoan nhặt, lòng thắp sao trời. Lung linh đêm dài, sáng đường vui. Xuân lai láng, Năm tháng xuân hoài. Tình say, nhạc đời say.Hiên ngoài một cánh hoa nở cho đời. Gởi bên lòng mộng lành ngày xuân, sắc trời xanh trong...Mây vờn qua núi xuân mãi xuân tình... (Cổ bản - Một bài ca xuân).

     Đến với Huế trong những ngày xuân. Tết Nguyên Đán, Tết Nguyên Tiêu...du khách trong và ngoài nước không thể không thưởng thức ca Huế được tổ chức theo dạng thính phòng hoặc du thuyền trên sông Hương. Trong khung cảnh thiên nhiên trữ tình, thơ mộng, nhất là những đêm trăng sáng, làn đông phong nhè nhẹ, êm đềm gợn sóng, mờ ảo sương sa. Hương Giang với vẻ đẹp kỳ ảo được hòa thanh vào cung bổng cung trầm réo rắt và lời ca nữ điệu nghệ ngân êm dễ làm say đắm lòng người: Tiếng ca mềm em trỗi một mầm xanh. Lời ca gọi vầng trăng. Níu ngàn sao bay xuống với đời xanh, bóng đêm xa dần...(Tứ đại cảnh - Lời ca gọi vầng trăng).

     Thuyền nhẹ nhàng trôi, dưới nước trên trăng. Những giai điệu đàn khách, nam, hơi dựng, hơi xuân, vui buồn cùng lời ca thanh thoát, khoan thai giàu bản sắc Huế thường tạo cho người nghe một mối đồng cảm tương giao với người biểu diễn; với thiên nhiên và con người Huế trầm lặng mà hiếu khách, dịu dàng mà đắm say. Sự đắm say nghệ thuật của một miền đất văn vật được tiếp truyền từ dĩ vãng và lưu giữ, chuyển tải đến hôm nay.

     Giữa mùa xuân đẹp cảnh, sinh tình, dòng sông Hương, con thuyền ca đang đón đợi những tâm hồn đồng điệu. Xin trang trọng mời người!

 

 

 HỘI VẬT LÀNG SÌNH

     Từ quan niệm “một linh hồn minh mẫn trong một cơ thể tráng kiện”, tinh thần thượng võ cũng là điều mà người dân Huế thường quan tâm hướng tới mà tiêu biếu là Hội vật làng Sình trong những ngày đầu xuân mới

    Như đã thành lệ, hàng năm cứ vào ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch, làng Sình, - tên chữ là Lại Ân, thuộc xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên Huế - một ngôi làng nằm bên hữu ngạn, phía hạ lưu sông Hương lại diễn ra hội vật. Dân gian Thừa Thiên Huế quen gọi là Hội vật làng Sình. Hội vật làng Sinh bên cạnh yếu tố tâm linh, mang giá trị truyền thống dân tộc còn được thể hiện ý chí mong muốn người dân Lại Ân luôn sung sức, khỏe mạnh, rèn luyện cho đàn ông, thanh niên làng được cường tráng cùng đức tính dũng cảm, tự tin, giàu có niềm tự hào quê hương, xứ sở; làng mạc thanh bình, yên ổn, ruộng đồng tươi  tốt, ngành nghề phát triển - Lại Ân còn nổi tiếng với giòng tranh tín ngưỡng: Tranh làng Sình.

     Ngày diễn ra hội vật mới thật sự là ngày người dân làng Sình ăn Tết. Cùng với xới vật,  nơi hội tụ đông đảo đô vật của nhiều vùng đất võ về là sự hiện diện nhiệt thành của ông già bào lão, của nam thanh nữ tú, tuổi thơ từ thành phố Huế, từ các vùng phụ cận về trẫy hội. Mơn man gió sông Hương tràn sắc nắng. Trống làng vang giục giã tứ phương về. Cờ xí rợp sân đình cao xới vật. Người chưn người áo nối cạnh thâm the... Do xới vật nằm bên bờ sông Hương nên thuyền bè cũng tấp nập vào ra, rộn ràng tiếng nói cười du khách. Trước sân đình làng Lại Ân cờ xí phần phật bay trước gió sông Hương. Vui nhất là từ hôm trước và trong ngày diễn ra hội vật, các điểm trò chơi dân gian cũng đã thu hút nhiều khách xuân đến cùng chơi. Đồng thời, khắp nơi trong làng nổi lên hình ảnh các mệ, các o tất bật luôn tay trong các hàng quán cơm hến, bún bò, bánh bèo, bánh nậm, bán bột lọc, bánh ướt, bánh ram ít, bánh tét, cháo lòng, bánh canh, chè... để làm vui lòng thực khách. Đến với đất võ mà không “thời” vài món đặc sản Huế thì chuyến du xuân về  làng Sình làm sao trọn vẹn. Ngày hội vật làng Sình luôn sống động. Mái đình xưa truyền thống một đời dân. Con thuyền trôi giọng hò ngân sóng nước. Trai thượng đài gái trây hội mùa xuân...

 

 

LỄ HỘI CẦU NGƯ

     Mùa xuân Huế, còn có một lễ hội khác mang tính cách tín ngưỡng dân gian nhưng không kém phần sinh động, giàu thanh sắc, hương xuân. Đó là Lễ hội cầu ngư tại làng Thai Dương Hạ, thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang tỉnh Thừa Thiên Huế nhằm suy tôn vị Thành Hoàng của làng là ngài Trương Quý Công (biệt danh của Trương Thiều), gốc Thanh Hoá, là người có công dạy cho dân làng Thai Dương nghề đánh bắt thủy hải sản và nghề buôn bán ghe mành, ngư cụ để đem lại sự no ấm, sung túc, thịnh vượng cho dân làng. Lễ hội cầu ngư làng Thai Dương Hạ bao gồm các nội dung sinh động, nhiều màu sắc dân gian như lễ tế thần linh, tri ân các bậc tiền hiền, lễ cầu ngư và  lễ hội đua trải.
     Lễ tế thần diễn ra khoảng 2 giờ sáng ngày 12 tháng Giêng âm lịch. Một bài văn tế được dâng lên các vị thần linh và các bậc tiền bối của làng, cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, đánh bắt cá được mùa, dân làng no ấm, sung túc, thịnh vượng mọi người khỏe mạnh, hạnh phúc. Đêm cầu ngư rộn rã trống chuông. Đình Thai Dương hương trầm nghi ngút. Cờ xí rợp gió lên phần phật. Khuya thiêng liêng giao cảm đất trời.... Khoảng 4 giờ sáng lễ chánh tế kết thúc.

     Tiếp sau đó là phần hội cầu ngư. Có nhiều màn hoạt cảnh mô tả những sinh hoạt nghề biển. Trò diễn "bủa lưới" là màn diễn về nghề mang đậm tính chất lễ nghi. Tiếp theo trò bủa lưới bắt cá là màn trình diễn của các ngư dân bán thuỷ hải sản cho các "bà rỗi" (người bán cá) đang chờ sẵn. Màn mua bán kéo dài khoảng hơn một giờ.

 

Dô ta nào !

Lưới bủa nơi nơi

Dô ta nào !

Lưới câu giăng thả

Nào nhám, nào thu, nào ngừ ... đủ cả

Nào mực, nào tôm, nào vọ ... đầy thuyền

 

     Chương trình ngày hội được tiếp tục bằng cuộc đua trải trên phá Tam Giang. Cuộc đua mang ý nghĩa cầu cho no ấm, vừa được mùa cá, vừa được mùa lúa, thoả mãn ước vọng no ấm của cư dân; đồng thời thế hiện sức mạnh của người dân biển trước đại dương bao la:

 

Dô ta nào !

Thuyền ta ra khơi

Sóng biển xuân hồng hào sức trẻ

Dô ta nào !

Thuyền ta mạnh mẽ

Lướt đại dương mở hội trùng dương

 
     Lễ hội Cầu Ngư đúng là ngày hội của cả cộng đồng người quê biển, vừa dào dạt lòng yêu nghề, tràn đầy nguồn lạc quan trong cuộc sống vừa chứa chan hy vọng giữa mùa xuân. Lễ hội là nguồn cổ vũ cho ngư dân có thêm sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn trong nghề biển  nước mênh mông, gió to sóng cả. Hội cầu ngư thành nét xuân tươi. Hồn dân tộc đơm mầm trỗ lộc. Mừng bội thu ngư dân mình đậm da xanh tóc. Mặt trời lên từ phía Thai Dương...

 

 

 

Võ Quê